🖋 AB Komisyonu'ndan Türkiye 2024 Değerlendirmesi

Günaydın.

31 Ekim Perşembe Tepe Noktası Bülteni’nde bugün;

Yurt içi;

• AB Komisyonu'ndan 2024 Türkiye raporu

• Bankacılık sektörü net kârı 3. çeyrekte düştü

• Enflasyon beklentisi 2,5 yılın en düşüğünde

Yurt dışı;

• Almanya’da enflasyon beklenenden fazla arttı

• Euro Bölgesi üçüncü çeyrekte beklentilerin üzerinde büyüdü

• İngiltere Maliye Bakanı Rachel Reeves, 40 milyar sterlinlik vergi artışı yapılacağını duyurdu.

• ABD Büyüme rakamları, özel sektör istihdam ve bekleyen konut satışları endeksi verileri
  

Bu hafta piyasalarda takip edilecek veriler;

• Yurt içinde; dış ticaret dengesi

• Yurtdışında ise Japonya Merkez Bankası (BoJ) faiz kararı, ABD'de kişisel gelir ve harcamalar, Avro Bölgesinde enflasyon

Keyifli okumalar.

• BİST 100 endeksi, günü yüzde 0.68 artışla, 9,006.55 puandan kapattı. Gün içerisinde en düşük 8,917.62, en yüksek 9,050.76 puanı gören BİST 100 endeksi, önceki kapanışa göre 60,76 puan artarken, toplam işlem hacmi 69,2 milyar lira oldu. Endeksin dolar bazında değeri ise 262.80$ seviyesinde bulunuyor.

• Bankacılık endeksi yüzde 1,10, holding endeksi yüzde 0,68 değer kazandı.

• Sektör endeksleri arasında en çok kazandıran yüzde 2,71 ile bilişim, en çok kaybettiren yüzde 0,98 ile spor oldu.

TÜRKİYE GÜNDEMİ

AB Komisyonu'nun Türkiye raporunda, Türkiye'nin AB için stratejik bir ortak ve aday ülke olarak önemi vurgulanıyor. Türkiye, dış politikada "360 derecelik stratejik bakış açısını" sürdürerek AB üyeliğine olan bağlılığını koruduğunu ifade ediyor. Raporda, Türkiye ile iş birliğine dayalı ilişkilerin geliştirilmesinin AB'nin stratejik çıkarlarına hizmet edeceği belirtiliyor.

Ekonomik duruma ilişkin, Türkiye'nin piyasa ekonomisinde önemli ilerlemeler kaydettiği belirtiliyor. Daha sıkı bir para politikası duruşunun, dış dengesizlikleri azaltarak enflasyon baskılarını hafiflettiği ifade ediliyor. Bununla birlikte, istihdamın arttığı ancak işgücü piyasasının hala yapısal zorluklarla karşı karşıya olduğu vurgulanıyor.

Türkiye'nin yatırım faaliyetlerinin 2023'te önemli ölçüde artması, dijitalleşme ve yeşil dönüşümde adımlar atılması raporda öne çıkan diğer noktalar arasında. Türkiye'nin AB ile Gümrük Birliği ve ticaret alanında bazı ilerlemeler kaydettiği, ayrıca ekonomik çeşitliliğin sağlandığı ifade ediliyor. Tüm bu unsurlar, Türkiye'nin AB içindeki rekabet gücünü artırma kapasitesinin güçlü olduğunu gösteriyor.

Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) verilerine göre, Türkiye bankacılık sektörünün net kârı 2024'ün üçüncü çeyreğinde dönemsel bazda yüzde 4,9, yıllık bazda ise yüzde 21,4 azaldı. Üçüncü çeyrek itibarıyla dokuz aylık net kâr 460,4 milyar TL'ye ulaşarak, önceki yılın aynı dönemine göre artış gösterdi.

Sektörün aktif büyüklüğü 30 trilyon 518 milyar 692 milyon liraya çıkarken, krediler 15 trilyon 14 milyar 391 milyon lira seviyesine geldi. Eylül 2024 itibarıyla mevduatlar yüzde 20,1 artarak 17 trilyon 835 milyar 273 milyon liraya ulaştı. Bankacılık sektörünün toplam öz kaynakları ise yüzde 22,8 artışla 2 trilyon 643 milyar 632 milyon liraya yükseldi.

Ekim ayında, Türkiye'de enflasyon beklentileri önemli bir düşüş gösterdi. Piyasa katılımcılarının 12 ay sonrası yıllık enflasyon beklentisi 0,1 puan azalarak yüzde 27,4'e, reel sektör için ise 1,6 puan düşerek yüzde 49,5'e geriledi. Hanehalkının enflasyon beklentisi ise 4,4 puan azalarak yüzde 67,2 seviyesine indi ve bu, Mart 2022'den bu yana en düşük düzey olarak kaydedildi. Vatandaşların enflasyon beklentilerindeki düşüş, son dört aydır devam ediyor.

Piyasa katılımcıları ile hanehalkının enflasyon beklentileri arasındaki fark da 39,8 puana geriledi. Eylül ayı itibarıyla enflasyon yüzde 49,38 seviyesindeyken, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası yıl sonu için enflasyon tahminini yüzde 38, 2025 sonu için ise yüzde 14 olarak belirledi. Orta Vadeli Program'da (OVP) 2025 sonu için enflasyonun yüzde 17,5 olması öngörülüyor.

DÜNYA GÜNDEMİ

Almanya’da enflasyon Ekim ayında beklenenden sert bir şekilde yükselerek yüzde 2,4 seviyesine ulaştı. Bu, Avrupa Merkez Bankası'nın (AMB) hedefi olan yüzde 2'yi aşarak, Eylül ayında kaydedilen yüzde 1,8'lik artışın önemli bir yükseliş olduğunu gösteriyor. Bloomberg ekonomistlerinin tahmin ettiği yüzde 2,1'lik beklentinin de üzerinde bir sonuç ortaya çıktı. İstatistik kurumu Destatis, enflasyondaki artışın enerji fiyatları, hizmetler, mallar ve gıda fiyatlarındaki artışlardan kaynaklandığını belirtti.

Euro Bölgesi, 2024'ün üçüncü çeyreğinde beklenenden daha güçlü bir büyüme göstererek, mevsimsellikten arındırılmış gayri safi yurt içi hasıla (GSYH) verileriyle yüzde 0,4 oranında büyüdü. Bu büyüme, piyasa beklentisi olan yüzde 0,2’nin oldukça üzerinde gerçekleşti. Yıllık bazda da Euro Bölgesi ekonomisi yüzde 0,9 büyüyerek, yine beklentilerin üzerinde kaldı; tahminler yüzde 0,8 büyüme öngörüyordu.

Almanya, Euro Bölgesi'nin en büyük ekonomisi olarak bu çeyrekte dikkat çekici bir performans sergiledi. Beklentilerin aksine, yüzde 0,2 büyüme kaydetti; birçok analist durgunluk öngörüyordu. Fransa ve İspanya da benzer şekilde beklenmedik bir dayanıklılık göstererek sırasıyla yüzde 0,4 ve yüzde 0,8 büyüme sağladı. Ancak, genel olarak Euro Bölgesi'nin büyüme rakamları, son yıllarda avantaj farkının arttığı ABD'nin gerisinde kalmaya devam etti.

İngiltere Maliye Bakanı Rachel Reeves, Sonbahar Bütçesi kapsamında 40 milyar sterlinlik bir vergi artışı planlandığını ve işverenlerin ulusal sigorta katkı payının Nisan 2025 itibarıyla yüzde 1,2 artırılacağını duyurdu. Bütçenin amacı, kamu maliyesinde yaşanan sorunları çözmek ve ekonomik temelleri güçlendirmek olarak belirlendi. Reeves, bu artışların kamu hizmetlerindeki eksiklikler ve karşılanmayan tazminat ödemeleri nedeniyle gerekli olduğunu vurguladı. Reeves, gelir vergisi ve ulusal sigorta eşiklerinin 2028 sonrasında uzatılmayacağını belirterek, bu kararların çalışanları korumaya yönelik alındığını ifade etti. Bütçenin, sağlık sisteminin yeniden inşası ve istikrar sağlaması hedefiyle hazırlandığını dile getiren Reeves, bu vergi artışının son 30 yılda kayıtlara geçen en büyük ikinci artış olduğunu ve hükümetin sorumlulukla hareket ettiğini söyledi.

ABD ekonomisi, yılın üçüncü çeyreğinde güçlü tüketim harcamalarının etkisiyle yüzde 2,8 büyüdü; bu, hane halkı ve işletmelerin küresel zorluklar ve yaklaşan Kasım seçimlerindeki belirsizliklere rağmen sağlam bir performans sergilediğini gösteriyor. Ekonomistlerin tahminleri yüzde 2,9 civarındayken, tüketici harcamaları yüzde 3,7 artarak 2023 yılının en yüksek seviyesine ulaştı. Ayrıca, Federal Rezerv'in yakından izlediği çekirdek PCE enflasyonu da yüzde 2,2 artarak, büyümenin sağlıklı bir temele dayandığını ve enflasyon hedefleriyle uyumlu olduğunu vurguladı.

ABD'de Ekim ayında özel sektör istihdamı 233 bin artışla, beklentilerin oldukça üzerinde bir performans sergiledi ve bu, son bir yılı aşkın zamanın en hızlı artışı olarak kaydedildi. Bloomberg anketinde ise beklenti 111 bin artış yönündeydi. Eylül ayında açıklanan istihdam artışı da 143 binden 159 bine revize edildi. ADP Başekonomisti Nela Richardson, kasırgaların etkilerine rağmen istihdamın güçlü kalmasını ve şirketlerdeki işe alım faaliyetlerinin hızlandığını vurguladı. Ancak, ücret artışları 2021 seviyelerine göre yavaşladı; iş değiştirenlerin ücretleri yüzde 6,2, mevcut işinde kalanların ücretleri ise yüzde 4,6 arttı.

ABD'de bekleyen konut satışları endeksi, Eylül ayında bir önceki aya göre yüzde 7,4 artış göstererek, Haziran 2020'den bu yana en büyük artışı kaydetti. Ulusal Emlakçılar Birliği (NAR) tarafından açıklanan verilere göre, endeks 75,8 değerine ulaştı ve bu, piyasa beklentisi olan yüzde 1,9'luk artışın çok üzerinde bir performans oldu. Yıllık bazda da yüzde 2,6'lık bir yükseliş kaydedildi. NAR Başekonomisti Lawrence Yun, yaz sonundaki daha düşük mortgage oranları ve artan envanterin, sözleşme imzalarını artırdığını belirterek, istihdam artışları ve envanter büyümesi devam ederse daha fazla yükseliş beklediklerini ifade etti.

BİST