💸 ABD ziyaretinde ilk gün: Dünya Bankası'ndan Türkiye'deki 4 projeye 1,9 milyar dolarlık finansman

Günaydın.

24 Ekim Perşembe Tepe Noktası Bülteni’nde bugün;

Yurt içi;

• Dünya Bankası'ndan Türkiye'deki 4 projeye 1,9 milyar dolarlık finansman

• New York'ta konuşan TCMB Başkanı Fatih Karahan’dan, ekonomide hızlı iyileşmeler yerine sürdürülebilir iyileşme vurgusu

• IMF Türkiye misyonu başkanı Jim Walsh’ten asgari ücreti artırmak yerine daha etkili sosyal programlar önerisi

• TÜİK verilerine göre tüketici güveni 16 ayın zirvesinde

• Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mehmet Fatih Kacır, İSO'daki konuşmasında Türkiye'nin yeni teşvik modelinin yatırımcılara cazip fırsatlar sunacağını belirtirken, İSO Başkanı Erdal Bahçıvan, sanayinin "sabır taşı" konumunda olduğunu ve sorun kaynağından bağımsız büyük bedeller ödendiğini vurguladı.

Yurt dışı;

• Avrupa Merkez Bankası (ECB) Başkanı Christine Lagarde, faiz indirimi hamlelerini değerlendirdi

• 2020’den bu yana en büyük düşüş ile Kanada Merkez Bankası (BoC)’ndan beklenen faiz indirimi

• ABD'de ikinci el konut satışları piyasa beklentisinin altında kaldı

Değerlendirme

• Johns Hopkins Üniversitesi Ekonomi Profesörü Steve Hanke’den Türkiye değerlendirmesi

• JPMorgan'ın Yönetici Direktörü Gökhan Özkan: “Türkiye yatırımcılar için yeniden cazip bir pazar”

Teknoloji

• Patent Savaşları: Arm, Qualcomm'un çip tasarım lisansını iptal edecek

Bu hafta piyasalarda takip edilecek veriler;

• Yurtiçinde; Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Para Politikası Kurulu toplantı özeti, haftalık para ve banka istatistikleri

• Yurt dışında ise ABD'de ve Avrupa'da açıklanacak hizmet sektörü ve imalat sanayi imalat sanayi Satın Alma Yöneticileri Endeksi (PMI), ABD'de yeni konut satışları, haftalık işsizlik maaşı başvuruları

Keyifli okumalar.

• BİST 100 endeksi, çarşamba gününü yüzde 1,40 değer kaybederek 8.714,69 puandan tamamladı. BİST 100 endeksi, önceki kapanışa göre 123,91 puan azalırken, toplam işlem hacmi 83,8 milyar lira oldu.

• Bankacılık endeksi yüzde 1,20, holding endeksi yüzde 1,82 değer kaybetti.

• Sektör endeksleri arasında tek kazandıran yüzde 0,38 ile gıda içecek, en çok kaybettiren yüzde 2,66 ile menkul kıymet yatırım ortaklığı oldu.

TÜRKİYE GÜNDEMİ

Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, ABD'deki temaslarının ilk gününde Dünya Bankası ile Türkiye'de gerçekleştirilecek 4 projeye toplam 1,9 milyar dolarlık finansman anlaşması imzaladı. Bu projeler, enerji verimliliği, taşkın ve kuraklık risk yönetimi, yeşil geçiş ile deprem bölgesindeki sanayi sitelerinin yeniden imarı üzerine odaklanıyor ve Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği, Tarım ve Orman ile Sanayi ve Teknoloji bakanlıkları tarafından yürütülecek. Bu anlaşma ile birlikte, 2024 yılında Dünya Bankası'ndan sağlanan toplam finansman 3,9 milyar dolara ulaştı, devam eden programlarla birlikte toplam finansman ise 35 milyar dolar oldu.

New York'ta düzenlenen “Global Düzenleyici Forumu”nda konuşan TCMB Başkanı Fatih Karahan, sürdürülebilir iyileşmenin önemine vurgu yaparak, daha hızlı veya kırılgan iyileşmelerin tercih edilmemesi gerektiğini belirtti. Karahan, günümüzde bilginin yayılma hızının arttığını ve bu durumun finansal piyasalarda daha fazla oynaklığa yol açtığını ifade ederek güvenilir kurumların varlığının piyasalardaki belirsizlikleri azaltabileceğini vurguladı. Karahan, hızla büyüyen ekonomilerin genellikle yüksek sermaye çekme eğiliminde olduğunu, ancak bu sermaye akışlarının dalgalı olabileceğini ve ani çıkışların makroekonomik dengesizlikler yaratabileceğini belirtti.

Uluslararası Para Fonu (IMF) Türkiye misyonu başkanı Jim Walsh, Türkiye'nin 1 Ocak'ta gerçekleştireceği asgari ücret artışının, geçen yıl olduğu gibi yüksek bir oranla yapılmaması gerektiğini vurguladı. Walsh, yüksek artışların enflasyon beklentilerini artırarak ekonomik dengeleri olumsuz etkileyebileceğine dikkat çekti. Bunun yerine, düşük gelirli kesimlere yönelik daha etkili sosyal programlar ve nakit transferleri yoluyla destek sağlanması gerektiğini belirtti.

Walsh, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası'nın (TCMB) sıkı bir politika izlediğini ve enflasyon hedefi olan yüzde 14'e ulaşmak için ek faiz artışları yapmasının gerekebileceğini ifade etti. Piyasalarda faiz indirimine dair farklı beklentiler olduğunu kaydeden Walsh, mevcut enflasyon seviyesinin düşüş göstermediği sürece indirim için erken olduğunu belirtti.

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) Ekim ayında tüketici güven endeksinin 80,60 seviyesine çıkarak Haziran 2023'ten bu yana en yüksek düzeye ulaştığını açıkladı. Ekim'de endeks, bir önceki aya göre yüzde 3'lük bir artış gösterdi. Endeksin detaylarına bakıldığında, tüketicinin mevcut durum algısında bir gerileme yaşanırken, gelecek 12 aya ilişkin beklentiler ve tüketim eğiliminde yukarı yönlü bir eğilim görüldü. Tüketim eğilimindeki artışın, endeksin yükselişindeki temel etken olduğu belirtiliyor. Özellikle Ekim ayının ilk yarısında gelecek beklentilerinin olumlu yönde etkilediği ifade edildi.

Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mehmet Fatih Kacır, İstanbul Sanayi Odası'nda yaptığı konuşmada, Türkiye'nin yeni teşvik modelinin yatırımcılara cazip fırsatlar sunacağını belirtti. Bu modelin, sanayicilerin ikiz dönüşüm ihtiyaçları doğrultusunda geliştirileceğini ifade eden Kacır, planlı sanayileşme ile büyük bir altyapı inşa edildiğini ve sanayi üretiminin önemli ölçüde arttığını vurguladı. Ekonominin dayanıklılığını artırmaya yönelik adımlar attıklarını ve istihdamı korumayı öncelikli hedef olarak belirlediklerini sözlerine ekledi.

Öte yandan İstanbul Sanayi Odası (İSO) Başkanı Erdal Bahçıvan, Ekim ayı meclis toplantısında Orta Vadeli Program'daki hedeflerin tutarlı bir strateji sunduğunu, ancak geleneksel sektörlerin dinamiklerinin göz ardı edilmemesi gerektiğini belirtti. Bahçıvan, sanayinin "sabır taşı" konumunda olduğunu ve bu dönemde sorun kaynağının sanayi olmadığı halde büyük bedeller ödendiğini vurguladı. Bazı sektörlere pozitif ayrımcılık yapılması gerektiğini savunarak çalışanların alacakları net ücretlerin artırılabilmesi için gelir vergisi dilimlerinin yeniden düzenlenmesi gerektiğine dikkat çekti.

DÜNYA GÜNDEMİ

Avrupa Merkez Bankası (ECB) Başkanı Christine Lagarde, faiz indirimleri konusunda ihtiyatlı olmaları gerektiğini vurguladı. Washington'da Atlantic Council'de düzenlenen bir etkinlikte konuşan Lagarde, faiz oranlarında kademeli olarak indirim yaptıklarını, ancak bu kararların verilere dayalı olduğunu belirtti.

Lagarde, enflasyon görünümü ve altında yatan nedenler ile para politikasının aktarımını üç temel kriter olarak ele aldıklarını ifade etti. Ekim ayındaki son faiz indiriminde, enflasyondaki düşüşün devam ettiğine dair eldeki verilere güvendiklerini söyledi.

Ancak, gelecekteki verilerin ekonominin ve enflasyonun durumunu göstereceğini hatırlatarak, bu süreçte ihtiyatlı olmanın önemini vurguladı. Lagarde, şu anda enflasyonun %2'nin altında olduğunu belirtse de, önümüzdeki aylarda Avrupa Merkez Bankası (ECB) Başkanı Christine Lagarde,üzerine çıkma olasılığına dikkat çekti. Ayrıca, büyümenin enflasyon üzerindeki etkilerine de dikkat ettiklerini sözlerine ekledi.

Kanada Merkez Bankası (BoC), beklentilere paralel olarak politika faizini 50 baz puan indirerek %3,75 seviyesine çekti. Bu, Mart 2020'den bu yana borçlanma maliyetlerinde kaydedilen en büyük düşüşü temsil ediyor. BoC Başkanı Tiff Macklem, ekonomik büyümeyi desteklemek ve enflasyonu %2 hedefi etrafında tutmak amacıyla yapılan bu indirimin, pandemi sonrası yüksek enflasyon döneminin sona erdiğinin bir işareti olduğunu belirtti.

ABD'de ikinci el konut satışları Eylül ayında aylık %1 gerileyerek mevsim etkilerinden arındırılmış 3,84 milyona düştü. Bu rakam, piyasa beklentisi olan 3,88 milyonun altında kaldı. Ağustos ayında da satışlar %2 azalış göstermişti. Geçen yılın aynı ayına göre ise ikinci el konut satışı %3,5 azaldı. Eylül ayında medyan konut fiyatı, yıllık bazda %3 artışla 404 bin 500 dolara ulaştı ve bu, üst üste 15. ayda yıllık artış göstermiş oldu.

Johns Hopkins Üniversitesi Ekonomi Profesörü Steve Hanke, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası'nın (TCMB) enflasyonla mücadelede zemin kaybettiğini belirtti. CNBC-e’ye yaptığı değerlendirmede, TCMB'nin faiz artırması gerektiğini savunan Hanke, para arzının enflasyonu düşürmek için hala çok hızlı arttığını ifade etti.

Hanke, Türkiye'nin ekonomik durumunun genel olarak toparlanma gösterdiğini kabul etmesine rağmen, M3 para arzındaki hızlı artışın endişe verici olduğunu vurguladı. Mevcut M3 büyüme oranının %44,5 seviyesinde olduğunu belirten Hanke, bunun yerine yıllık %12,4 seviyesinde olması gerektiğini belirtti.

TCMB’nin son faiz artırımı yapmadığını ve bunun hatalı bir karar olduğunu söyleyen Hanke, daha agresif bir parasal sıkılaştırma ve faiz artışının gerekli olduğunu ifade etti. Hanke, "Enflasyonla mücadeleyi kazanmak için TCMB'nin para arzını çok daha sert bir şekilde sıkıştırması gerekiyor" dedi.

JPMorgan'ın Yönetici Direktörü Gökhan Özkan, Türkiye'nin yatırımcılar için yeniden cazip bir pazar haline geldiğini belirtti. Özkan, Türk bankalarının değerleme seviyelerinin yabancı yatırımcılar için cazibesini koruduğunu ve son dönemdeki önemli satışların bu durumu desteklediğini vurguladı. Özellikle, Abu Dabi merkezli yatırım şirketi ADQ'nun Odeabank'ın %96 hissesini satın almasının, Körfez ülkeleri ile Türkiye arasındaki ekonomik bağların güçlenmesine işaret ettiğini ifade etti.

Özkan, Türkiye'nin 2023'te %4,5 büyüme kaydettiğini ve nominal GSYH'nin 1,1 trilyon doları aştığını belirterek, bankacılık sektörünün ülkenin ekonomik gücünün bir göstergesi olduğunu vurguladı. Türkiye'nin son yıllardaki zorluklara rağmen, daha istikrarlı bir ekonomik ortam oluşturduğunu ve uzun vadede kayda değer büyüme potansiyeli sunduğunu söyledi.

Ayrıca, Odeabank'ın satışı ve ADQ'nun bu pazara girişi, Körfez yatırımcılarının portföylerini çeşitlendirmek amacıyla yükselen piyasalara yönelme trendinin bir parçası olarak değerlendiriliyor. Özkan, bu stratejik yatırımların iki bölge arasındaki işbirliğini güçlendirdiğini ve Türk bankacılık sektöründeki varlığın genişletilebileceğini belirtti.

SoftBank’a ait çip tasarım şirketi Arm, Qualcomm’un çip tasarım lisansını iptal edeceğini duyurdu. Bu gelişme, iki şirket arasındaki patent savaşını daha da alevlendirdi. Qualcomm, Arm'ın bu adımını telif oranlarını artırma girişimi olarak eleştirerek, lisansın iptalinin milyarlarca dolarlık gelirini tehlikeye atabileceğini vurguladı.

Qualcomm’un pek çok çipi, Arm’ın tasarım mimarisini kullanıyor; dolayısıyla lisans iptali, şirketin mali durumunu ciddi şekilde etkileyebilir. İki firma arasındaki gerilim, 2022’de Arm'ın Qualcomm’a Nuvia’yı 1,4 milyar dolara satın almasının ardından açılan davayla başlamıştı. Arm, bu satın almanın fikri mülkiyet ihlaline yol açtığını savunurken, Qualcomm bu iddiaları reddetmişti. Dava, 16 Aralık’ta Delaware’de mahkemeye taşınması bekleniyor.

BİST