💵 Cari denge 4 ay üst üste fazla verdi

Günaydın.

13 Kasım Çarşamba Tepe Noktası Bülteni’nde bugün;

Yurt içi;

• Merkez Bankası verilerine göre, cari denge eylül ayında 2,99 milyar dolar fazla verdi

• Türkiye'ye 9 ayda 7,7 milyar dolar doğrudan yatırım

• EBRD, 2024-29 için Türkiye stratejisini açıkladı

Yurt dışı;

• Avrupa Merkez Bankası yetkilileri, "Avrupa yeni bir ticaret savaşına hazırlıklı olmalı" dedi

• OPEC petrol talebi öngörüsünü 4. kez aşağı yönlü revize etti

• Almanya'da yıllık enflasyon yüzde 2'ye çıktı

Teknoloji

• AB, Apple'ın coğrafi engelleme uygulamasına son vermesini istedi

Bugün piyasalarda takip edilecek veriler;

• Yurt içinde konut satış istatistikleri,

• Yurt dışında ise Japonya'da Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE), ABD'de Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE), haftalık mortgage başvuruları ve federal bütçe dengesi

Keyifli okumalar.

• BİST 100 endeksi, günü yüzde 0.54 düşüşle, 9,226.86 puandan kapattı. Gün içerisinde en düşük 9,190.16, en yüksek 9,288.83 puanı gören BİST 100 endeksi, önceki kapanışa göre 49,92 puan azalırken, toplam işlem hacmi 85,2 milyar lira oldu. Endeksin dolar bazında değeri ise 268.42$ seviyesinde bulunuyor.

• Bankacılık endeksi yüzde 0,30 değer kazanırken, holding endeksi yüzde 0,43 değer kaybetti.

• Sektör endeksleri arasında en çok kazandıran yüzde 2,93 ile inşaat, en çok kaybettiren yüzde 2,99 ile bilişim oldu.

TÜRKİYE GÜNDEMİ

Türkiye'nin cari dengesi, Eylül ayında 2,99 milyar dolar fazla verdi. Böylece, cari denge 3 yıl aradan sonra art arda 4 ay fazla vermiş oldu. Yıllıklandırılmış cari açık ise 9,6 milyar dolara gerileyerek, 2021 Aralık'tan bu yana en düşük seviyeye indi. Eylül ayında, altın ve enerji hariç cari işlemler hesabı ise 7,7 milyar dolar fazla verdi.

Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, cari dengeyi iyileşmesinin makroekonomik istikrarı desteklediğini belirtti. Ödemeler dengesi verilerine göre, hizmetler dengesi kaynaklı net girişler 7,39 milyar dolar olurken, seyahat kaleminden gelen net gelirler ise 5,97 milyar dolar olarak kaydedildi. 2023 yılı itibariyle Türkiye'nin cari açığı 45,2 milyar dolar olarak gerçekleşti.

2024 yılının ilk dokuz ayında Türkiye'ye 7,7 milyar dolar değerinde uluslararası doğrudan yatırım (UDY) girişi oldu, bu da bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 8'lik bir artışı işaret ediyor. Yılın üçüncü çeyreğinde ise UDY girişi 2,8 milyar dolara ulaştı. Türkiye'ye gelen toplam UDY, 2002'den bu yana 271 milyar doları aşarken, yatırım sermayesi 4,3 milyar dolar olarak kaydedildi. Ayrıca, gayrimenkul satışlarıyla 2,2 milyar dolar, borçlanma araçlarıyla ise 1,6 milyar dolar değerinde yatırım girişi sağlandı.

Yatırımın en fazla yapıldığı sektörler arasında toptan ve perakende ticaret, kimyasallar ve temel eczacılık ürünleri imalatı ile finans ve sigorta faaliyetleri öne çıkıyor. Yatırımcılar açısından Hollanda yüzde 19 ile ilk sırada yer alırken, Almanya ve ABD sırasıyla yüzde 12 ve yüzde 11'lik paylarla takip etti. Avrupa Birliği ülkeleri, toplamda yüzde 52'lik payla en fazla yatırım yapan bölge oldu.

Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası (EBRD), 2024-2029 dönemi için Türkiye'ye yönelik beş yıllık stratejisini açıkladı. Strateji, dört ana önceliğe odaklanıyor: yeşil dönüşüm, beşeri sermayenin geliştirilmesi, Türkiye'nin küresel rekabet gücünün artırılması ve altyapı ile bölgesel entegrasyonun güçlendirilmesi. EBRD, son beş yılda Türkiye'ye yaklaşık 10 milyar euro yatırım sağladığını ve özellikle yeşil yatırımlar, dijital dönüşüm ve kapsayıcı politikalar konusunda önemli ilerlemeler kaydedildiğini belirtti. 2023 yılında ise depremden etkilenen bölgeye 1,5 milyar euro destek sağlanarak, toplamda 2,5 milyar euroluk yatırım yapıldı.

EBRD, yeşil dönüşüm ve iklim değişikliğiyle mücadeleyi stratejisinin merkezine alırken, yenilenebilir enerji entegrasyonu, kaynak verimliliği ve iklim direncini artırmaya yönelik projelere öncelik verecek. Ayrıca, cinsiyet eşitliği ve ekonomik kapsayıcılığı teşvik eden yatırımlarla Türkiye'nin beşeri sermayesinin gelişmesini hedefliyor. Son olarak, verimlilik artışı, yenilikçilik ve daha güçlü yönetişim sağlamak için Türkiye'nin rekabet gücünü artırmaya yönelik projelere de yatırım yapılacağı ifade edildi.

DÜNYA GÜNDEMİ

Avrupa Merkez Bankası (AMB) yetkilileri Olli Rehn ve Robert Holzmann, ABD'nin yeni korumacı ticaret politikalarının küresel büyümeyi engelleyebileceğini ve Avrupa'nın bu duruma 2018'dekinden daha iyi hazırlanması gerektiğini belirtti. ABD'nin seçilen başkanı Donald Trump'ın, ithalata ek tarifeler ve özellikle Çin'den yapılan ithalatı hedef alan yüksek oranlı vergilerle ticaret bariyerlerini artırma sözü, Avrupa için büyük bir endişe kaynağı oluşturuyor.

Olli Rehn, ticaret savaşının dünya ekonomisi için zararlı olacağına dikkat çekerek, Avrupa'nın Trump’ın önceki başkanlık dönemindeki gibi hazırlıksız olmaması gerektiğini vurguladı. Avrupa'nın bu sefer daha güçlü bir yanıt vermesi gerektiğini belirten Rehn, AMB'nin ekonomik ve finansal istikrarı sağlamada kilit rol oynayacağını ifade etti. Avusturya Merkez Bankası Başkanı Robert Holzmann ise, Trump’ın politikalarının ABD'deki faiz oranlarını ve enflasyonu artıracağını, bu durumun Euro Bölgesi'nde de enflasyon üzerinde yukarı yönlü baskı yaratacağını uyarısında bulundu. Ayrıca, doların güçlenmesinin ithalat maliyetlerini artırabileceği ve AMB'nin enflasyon hedeflerine ulaşmasını zorlaştırabileceği belirtildi.

Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC), küresel petrol talebi öngörüsünü dördüncü ayda da aşağı yönlü revize etti. Ekim ayı itibariyle, küresel petrol talebi tahmini bir önceki öngörüye göre günlük 107 bin varil daha düşük bir seviyeye çekildi. OPEC'in raporuna göre, 2024 yılında küresel petrol talebinin günlük 104 milyon varil olacağı tahmin ediliyor; bu da geçen yıl ile kıyaslandığında günlük 1 milyon 800 bin varillik bir artışı işaret ediyor. Öngörülen talep artışının büyük kısmı, OECD dışı ülkelerden bekleniyor. 2025 için ise küresel petrol talebinin günlük 1 milyon 500 bin varil artarak 105 milyon 600 bin varile ulaşması bekleniyor, ancak bu artış, önceki raporlarda tahmin edilen artıştan 103 bin varil daha düşük. OPEC, Ekim ayında ham petrol üretimini de artırarak günlük 26 milyon 530 bin varile yükseltti.

Almanya'da ekim ayında yıllık enflasyon yüzde 2'ye yükseldi. Almanya Federal İstatistik Ofisi'nin açıkladığı verilere göre, gıda fiyatlarındaki artış ve hizmet sektöründeki maliyet artışları, enflasyonu yukarı yönlü etkiledi. Eylül ayında yaklaşık 3,5 yılın en düşük seviyesi olan yüzde 1,6'ya gerileyen enflasyon, ekimde tekrar yükseldi. Gıda fiyatları yıllık yüzde 2,3 arttı, özellikle zeytinyağı ve et ürünlerinde belirgin fiyat artışları görüldü. Ancak enerji fiyatlarında yıllık bazda yüzde 5,5'lik bir düşüş kaydedildi. Almanya'daki enflasyon oranı, Euro Bölgesi için önemli bir gösterge olduğu için, Almanya'nın fiyat artışları, Avrupa Merkez Bankası'nın yüzde 2'lik enflasyon hedefine paralel şekilde devam ediyor. Alman hükümeti, 2024'te enflasyonun yüzde 2,2, 2025'te ise yüzde 2'ye düşmesini bekliyor.

Avrupa Birliği (AB), Apple'dan, App Store, Apple Arcade, Müzik, iTunes Store, Kitaplar ve Podcast gibi hizmetlerde uyguladığı coğrafi engellemeleri sonlandırmasını talep etti. AB, kullanıcıların ikametgah ya da vatandaşlık gibi farklılıklar nedeniyle ayrımcılığa maruz kalmadan eşit hizmet alabilmesi gerektiğini vurguladı. Bu engellemeler, özellikle çevrimiçi erişim, ödeme yöntemleri ve indirme işlemleri gibi alanlarda Avrupa tüketicilerine hukuka aykırı sınırlamalar getirmekteydi.

Apple'a, bu sorunları düzeltmek için bir ay süre verildi. AB kuralları, farklı bir üye ülkeden mal ve hizmet satın almak isteyen müşterilere, uyruk veya ikametgah temelli haksız ayrımcılık yapılamayacağını belirtiyor. Apple, tespit edilen coğrafi engellemeleri ortadan kaldırmaya yönelik taahhütlerini bir ay içinde sunmazsa, şirketin karşılaşabileceği yaptırımlar gündeme gelebilir.

BİST