📉 Eylül ayında 100.5 Milyar bütçe açığı

Günaydın.

16 Ekim Çarşamba Tepe Noktası Bülteni’nde bugün;

Hazine ve Maliye Bakanlığı Eylül 2024 bütçe verilerine göre 100,5 milyar lira bütçe açığı, gelirlerin giderleri karşılamada yetersiz kalması sürdürülebilir bir mali politikayı zorlaştırıyor.

Enerji Bakanı Alparslan Bayraktar, Çin'de CNOS yetkilileriyle Türkiye'de büyük ölçekli ve küçük modüler nükleer reaktörler için iş birliği imkanlarını görüştü.

Türkiye - Almanya Ekonomi Konseyi Eş Başkanı Christian Wulff, Bloomberg’e verdiği röportajda Türkiye - Almanya ilişkileri hakkında iki ekonomiyi birleştirme konusunda büyük fırsatlar olduğuna dikkat çekti.

IMF, enflasyon şokları ve artan jeopolitik gerginlikler nedeniyle küresel ekonomik belirsizliğin arttığını belirterek, bu durumun makrofinansal istikrarı olumsuz etkileyebileceği uyarısında bulundu; ayrıca yapay zeka gelişmelerinin sermaye piyasalarını daha verimli hale getirebileceği ancak aynı zamanda riskleri artırabileceği ifade edildi.

Almanya'da yatırımcı güveni, borçlanma maliyetlerinin beklenenden hızlı düşeceği beklentisiyle Haziran'dan beri ilk kez artarak Ekim'de ZEW beklenti endeksinin 3,6'dan 13,1'e yükselmesine neden oldu.

ABD'de tüketicilerin kısa vadeli enflasyon beklentisi, Eylül'de de değişim göstermeyerek yüzde 3 oldu.

ABD'li girişim Lyten, Nevada’da lityum iyon bataryalarına alternatif olarak lityum sülfür bataryalarını üretmek üzere 1 milyar dolardan fazla yatırım yaparak ABD'nin Çin'e olan bağımlılığını azaltmayı hedefliyor.

Keyifli okumalar.

• BİST 100 endeksi, günü yüzde 1.85 artışla, 8,860.30 puandan kapattı. Gün içerisinde en düşük 8,685.23, en yüksek 8,890.29 puanı gören BİST 100 endeksi, dünkü kapanışının 161.11 puan üzerine çıktı. Endeksin dolar bazında değeri ise 258.59$ seviyesinde bulunuyor.

ABD'nin finans devleri 3. çeyrek bilançolarını açıklamaya devam ediyor;

ABD'de bilanço sezonu devam ederken, Bank of America'nın üçüncü çeyrek kârı, faiz ödemelerindeki azalmanın etkisiyle 6,90 milyar dolara geriledi ve hisse başına kârlılık 81 sent oldu.

Öte yandan, Goldman Sachs'ın kârı yatırım bankacılığı gelirlerinin etkisiyle yüzde 45 artarak 2,99 milyar dolara ulaştı ve hisse başına kârlılık 8,40 dolar oldu. Goldman'ın net faiz geliri yıllık yüzde 70 artış göstererek 2,62 milyar dolara ulaşırken, hisseleri bu yıl yüzde 36 değer kazandı.

Citigroup, 2024'ün üçüncü çeyreğinde net kârının geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 9 azalarak 3,2 milyar dolara düştüğünü açıkladı. Bankanın hisse başına kârı da bu çeyrekte 1,51 dolar olarak kaydedilirken, geçen yıl bu rakam 1,63 dolar olmuştu.

TÜRKİYE GÜNDEMİ

Eylül 2024'te Türkiye'nin merkezi yönetim bütçesi, 100,5 milyar lira açık verdi. Eylüldeki bütçe gelirleri, geçen yılın aynı ayına göre yüzde 88,5 artarak 831 milyar 603 milyon liraya ulaşırken, giderler yüzde 63,4 artışla 932 milyar 68 milyon lira oldu. Ocak-eylül döneminde ise toplam bütçe açığı 1 trilyon 74 milyar lira olarak kaydedildi. 100,5 milyar lira bütçe açığı, gelirlerin giderleri karşılamada yetersiz kaldığını ortaya koyuyor. Gelirlerin artması, yüksek enflasyon ve ekonomik büyüme gibi faktörlerden kaynaklanabilir; ancak giderlerdeki artışın daha hızlı olması, sürdürülebilir bir mali politikayı zorlaştırıyor.

Personel giderleri, 9 aylık dönemde yüzde 108,8 artış göstererek 2 trilyon 6 milyar lira oldu. Ayrıca sosyal güvenlik kurumlarına devlet primi giderleri, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 80 artarak 246 milyar liraya yükseldi. Vergi gelirleri ise yüzde 72,2 artışla 5 trilyon 134 milyar lira olarak gerçekleşti ve genel bütçe vergi dışı diğer gelirler de yüzde 107,1 artarak 793 milyar lira oldu. Vergi gelirlerindeki artış, ekonomik aktivitedeki canlılığı işaret etse de, bu durumun sürdürülebilirliği açısından dikkatli bir dengeleme yapılması gerekiyor.

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar, Çin'de CNOS'un Başkan Yardımcısı Qiao Gang ile görüşerek Türkiye'de inşa edilebilecek büyük ölçekli ve küçük modüler nükleer reaktörler için olası iş birliği imkanlarını değerlendirdi. Bakan Bayraktar, 2050 yılına kadar ülkenin enerji arz güvenliğini sağlamak amacıyla 20 bin megavatlık nükleer kapasite oluşturmayı hedeflediklerini belirtti.

Almanya Eski Cumhurbaşkanı ve Türkiye - Almanya Ekonomi Konseyi Eş Başkanı Christian Wulff, Türkiye - Almanya ilişkileri hakkında yaptığı açıklamada, iki ekonomiyi birleştirme konusunda büyük fırsatlar olduğuna dikkat çekti. Türkiye'nin genç iş gücü potansiyelinin, Almanya'daki iş gücü açığını kapatabileceğini belirten Wulff, iş birliği, yenilenebilir enerji ve ticaret alanlarında ortak projelerin önemine vurgu yaptı. Ayrıca, vize süreçlerinin hızlandırılması ve kolaylaştırılması gerektiğini ifade ederek, iki ülke arasındaki ekonomik ve sosyal bağların derinleştirilmesi gerektiğini savundu. Wulff, aşırı milliyetçilik ve korumacılığın küresel ekonomik büyümeye zarar verdiğini belirterek, iş birliğinin ve uluslararası ilişkilerin güçlendirilmesi gerektiğini vurguladı. Röportajın tamamına buradan ulaşabilirsiniz.

DÜNYA GÜNDEMİ

Uluslararası Para Fonu (IMF), küresel ekonomik belirsizliğin artışına dikkat çekerek, enflasyon şokları ve jeopolitik gerginliklerin makrofinansal istikrarı olumsuz etkileyebileceğini vurguladı. Rapor, bu belirsizliğin piyasa risklerini artırarak, tüketim ve yatırım kararlarını geciktirebileceği ve kredi arzını azaltabileceğini belirtiyor. Özellikle, yüksek makroekonomik belirsizliğin, hem gelişmiş hem de gelişmekte olan piyasalarda büyümeyi olumsuz yönde etkileyerek reel gayrisafi yurt içi hasıla büyümesini ortalama 1,2 puan düşürebileceği ifade ediliyor.

Ayrıca, yapay zeka alanındaki gelişmelerin, sermaye piyasalarının verimliliğini artırma potansiyeline sahip olduğu belirtiliyor. Ancak bu teknolojilerin benimsenmesiyle birlikte piyasalarda daha fazla oynaklık ve risklerin artabileceği uyarısı yapılıyor. IMF, mali politikaların sürdürülebilirliğine öncelik verilmesi gerektiğini, böylece yüksek kamu borcu seviyelerinin makro finansal istikrarı tehlikeye atmasının önlenebileceğini vurguladı. Bu bağlamda, yeni tepki mekanizmalarının tasarlanması gerektiği, hızla değişen piyasalara uyum sağlamanın önemine dikkat çekildi.

Almanya'da yatırımcı güveni, borçlanma maliyetlerinin beklenenden hızlı düşeceği beklentisiyle Haziran'dan beri ilk kez artarak Ekim'de ZEW beklenti endeksinin 3,6'dan 13,1'e yükselmesine neden oldu. Ancak cari koşullar endeksi kötüleşerek eksi 84,5'ten eksi 86,9'a geriledi ve zayıf dış talep ile tüketicilerin tasarrufa yönelmesi, ekonominin bu yıl küçülme riskini artırıyor.

ABD'de Eylül ayında tüketicilerin kısa vadeli enflasyon beklentisi yüzde 3 seviyesinde sabit kalırken, gelecek üç yıl için medyan enflasyon beklentisi yüzde 2,7'ye yükseldi. Hane halkı harcamalarındaki artış beklentisi ise 0,1 puan azalarak yüzde 4,9'a indi. Ayrıca, hane halkı gelirindeki artış beklentisi de aynı şekilde düşerek yüzde 3 seviyesine geriledi.

ABD Silikon Vadisi merkezli girişim Lyten, Nevada'nın Reno kentinde dünyanın ilk lityum-kükürt pili gigafabrikası kurma planını duyurdu ve bu projeye 1 milyar doların üzerinde bir yatırım yapmayı taahhüt etti. Bu tesis, elektrikli araçlar için daha uygun maliyetli enerji kaynaklarına olan talebin artmasıyla birlikte, otomobil üreticilerinin alternatif teknolojilere yönelmesinin bir parçası olarak öne çıkıyor. İlk aşamada 200 iş oluşturması beklenen fabrikanın, tam kapasitede yıllık 10 gigavat-saat lityum-kükürt pili üretebileceği ve 2027'de üretime başlayacağı ifade ediliyor.

Lyten'in lityum-kükürt hücreleri, enerji yoğunluğu bakımından yüksek performans sunarak, lityum-iyon hücrelere göre %40 daha hafif olma potansiyeline sahip. Bu özellik, elektrikli araçların enerji verimliliğini artırarak, daha uzun menzil sunmalarını sağlayabilir. Ayrıca, Lyten'in bu hücreleri, drone, mikro hareketlilik, uzay ve savunma sektörleri gibi çeşitli uygulama alanlarında kullanılacak ve önümüzdeki iki yıl içinde yüzlerce potansiyel müşteriye ulaşmayı hedefliyor.

Şirket, Çin'e olan bağımlılığı azaltmak amacıyla Kuzey Amerika'da yerel tedarik zincirleri geliştirme çabalarını da destekliyor. Ancak, sektördeki uzmanlar, güçlü ve bağımsız bir tedarik zincirinin oluşturulmasının birkaç yıl alabileceğini belirtiyor.

BİST

 📣 Son 24 Saatte Pay Geri Alımı Yaptığını Açıklayan Şirketler;

Kaynak: Fintables