✈️Mehmet Şimşek Washington'da toplantıdan toplantıya koşacak

Günaydın.

17 Nisan Çarşamba Tepe Noktası Bülteni’ni 14 dakikada okuyabilirsin.

Uluslararası Para Fonu (IMF) ve Dünya Bankası, Bahar Toplantılarına başladı. Toplantıya katılmak üzere Amerika’ya giden Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in gündemi hem Bahar Toplantıları hem de katılacağı diğer toplantılar ile oldukça dolu. Toplantılar kapsamında dün bir panelde Türkiye ekonomisi hakkında konuşma yapan TCMB Başkanı Fatih Karahan da enflasyonun tek haneye indirilmesine yönelik planları anlattı.

IMF Global Ekonomik Görünüm Raporu’nu yayınladı ve Türkiye’nin büyüme beklentilerinde güncelleme yapmadı. Fed Başkanı Powell, faiz oranlarında uzun süre daha yüksek kalabileceğinin sinyallerini verdi.

Teknoloji köşemizde ise Blackstone CEO’su Steve Schwarzman’ın yapay zeka konusunda küresel bir düzenleme gerekliliği önerisinden hareketle yapay zeka teknolojisine yönelik endişeleri yazdık. Daha fazlası Bülten’de…

Keyifli okumalar.

• BİST 100 endeksi, günü yüzde 1.36 düşüşle, 9.548,09 puandan kapattı. Gün içerisinde en düşük 9.513,24, en yüksek 9,650,42 puanı gören BİST 100 endeksi, bir önceki günkü kapanışının 131.71) puan altına indi. Endeksin dolar bazında değeri ise 294.12$ seviyesinde bulunuyor.

TÜRKİYE GÜNDEMİ

Uluslararası Para Fonu (IMF) ve Dünya Bankası tarafından her yıl düzenlenen Bahar Toplantıları başladı. 20 Nisan’a kadar sürecek olan toplantılara katılacak olan Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in bugün Uluslararası Finans Enstitüsü tarafından düzenlenecek Küresel Görünüm Forumu’nda yer alması bekleniyor. Yarın ise “Türkiye: Değişken Küresel Ekonomide İleriye Doğru Gitmek” isimli etkinlikte konuşması planlanan Şimşek, ayrıca G20 Maliye Bakanları ve Merkez Bankası Başkanları Toplantısı’na katılacak.

Bahar Toplantıları için gittiği Washington’da Peterson Institute for International Economics panelinde konuşan TCMB Başkanı Fatih Karahan, para politikası otoritesi olarak şu anda enflasyonu düşürmeye çalıştıklarını ve geçen yıl Haziran’dan beri politika faizini hızlı şekilde yükselttiklerini belirtti. Enflasyonun yüzde 73 ile yüzde 75 arasında tepe yapacağını ve hedefin bu yıl sonu için yüzde 36, gelecek yıl için yüzde 14 ve sonraki yıl için yüzde 9 olmak üzere tek haneye düşürmek olduğunu belirten Karahan, yüzde 5’lik resmi hedefe ulaşmak istediklerinin altını çizdi.

Hazine ve Maliye Bakanlığı, gıdadaki KDV istismarını önlemek için KDV Genel Uygulama Tebliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ Taslağı yayınladı. Taslağın geliştirilmesi ve yayımlanmaya hazır hale gelmesi için çalışmaların devam etmekte olduğu belirtilirken görüş ve önerilerin 19 Nisan tarihine kadar e-posta ile iletilmesine yönelik duyuru yapıldı. İlgili taslakta gıda maddelerinde KDV oranı %1 iken yeme içme sektöründe %10 olduğu ve bazı lokantaların oran farklılığını istismar ederek rekabet eşitliğini bozduğu belirtildi. Bu istismarın önüne geçmek ve bu konudaki tereddütleri gidermek amacıyla hazırlanan taslakta yeme içme hizmeti sunan lokanta, kafe, pastane gibi işletmelerin kendilerinin hazırlayıp sundukları yiyecek ve içecekler ile dışarıdan temin ederek buralarda sattıkları ürünler için %10 oranında KDV hesaplamaları gerektiği belirtiliyor.

Makine İhracatçıları Birliği (MAİB), makine imalat sanayi konsolide verilerini paylaştı. İlgili verilere göre yılın ilk çeyreğinde Türkiye’nin serbest bölgeler dahil toplam makine ihracatının 6,9 milyar dolar olduğu belirtildi.

DÜNYA GÜNDEMİ

Uluslararası Para Fonu (IMF), ilkbahar dönemi Global Ekonomik Görünüm Raporu’nu yayınladı. Rapora göre, 2023’te %3,2 olarak beklenen küresel büyümenin 2024 ve 2025 yıllarında da aynı hızda devam etmesi bekleniyor. ABD ekonomisi için 2024 tahminini 0,5 puan artırarak %2,7’ye çıkaran IMF, 2025 büyüme tahminini 0,2 puan artırarak %1,8 olarak öngörüyor. AB için 2024 büyüme tahmini ise 0,1 puan düşürülerek 0,8’e, 2025 büyüme tahmini ise %1,7’ye çekildi. Raporda Türkiye’nin 2024 ve 2025 yılları için büyüme beklentilerinde değişikliğe gidilmedi ve 2024 yılı için %3,1, 2025 yılı için %3,2 büyüme öngörüldü.

ABD Merkez Bankası (Fed) Başkanı Jerome Powell, faiz oranlarının uzun süre yüksek kalabileceğine işaret etti. Powell, son verilerin enflasyon hedefi konusunda ilerleme kaydedilmediğini gösterdiğini belirterek para politikasını gevşetmeden önce enflasyonun sürdürülebilir şekilde yüzde 2’ye doğru ilerleyeceğine dair daha fazla güvene ihtiyaç duyduklarını belirtti.

Çin ekonomisi, yılın ilk çeyreğinde beklentileri aşarak yüzde 5,3 büyüdü. Büyüme oranı, finansal bilgi servisi Wind’in yüzde 4,9 yönündeki tahmininin üzerinde gerçekleşirken Çin hükümeti ise yüzde 5 civarında öngörüyordu.

BİST

Rönesans Gayrimenkul Yatırım A.Ş. (RGYAS) halka arzı için bugün itibarıyla talep toplayacak. 135 TL fiyat ile 17-18-19 Nisan’da talep toplanacak arzda arz büyüklüğü 4,5 milyar TL olarak açıklandı.

Netaş Telekomünikasyon (NETAS), Türknet İletişim Hizmetlerinden 780 bin dolar tutarında HGW Wifi 6 modem ve 512 bin dolar tutarında ONT alımını kapsayan bir sipariş aldığını bildirdi.

Alves Kablo (ALVES), iki farklı zayıf akım kablo üreticisi ile KDV hariç 133,02 milyon TL tutarında ince ve süper ince tel içerek bakır iletken ve izoleli iletken ürünlerin satışı ve Ankara merkezli Gold Bayisi ile KDV hariç 120,2 milyon TL tutarında Solar ve Yenilenebilir Enerji Kabloları satışı için satış sözleşmeleri imzaladığını duyurdu.

Zorlu Enerji (ZOREN), iştiraki olan Electrip Global Limited ve elektrikli araçlar için şarj ağı sağlayıcısı Hubject GmbH arasında anlaşma imzalandığını bildirdi. Anlaşmaya göre Electrip Global Limited’in %100 pay sahibi olduğu ZES Dijital Ticaret’in Türkiye’deki ZES elektrikli araç şarj istasyonları ve İtalya, Fransa, Bulgaristan, Yunanistan, Hırvatistan, Karadağ ve Polonya’daki Electrip elektrikli araç şarj istasyonları Hubject’in şarj ağında yer alacak.

Ülker Bisküvi (ULKER), IFC’den 75 milyon euro değerinde kredi alacak. Finansman kapsamında Ülker’in Türkiye ve Kazakistan’daki işletmelerinin depreme dayanıklılığını artırmak, iklim değişikliğinin etkilerini hafifletmek ve uyum önlemlerini desteklemek için çalışmalar yapılacak.

DÜNYA

ABD’li elektrikli araç devi Tesla hisseleri düşüşünü sürdürüyor. Piyasa değeri 500 milyar doların altına inen Tesla hisseleri, son 1 yılın en düşük seviyelerine geldi. 2024 yılının ilk çeyreğinde %40 kadar düşüş gösteren Tesla, bu ayın başında yayınladığı ilk çeyrek teslimat rakamlarıyla 2020’den beri ilk kez ilk çeyrekte düşüş bildirmişti.

Intel, ABD ihracat kontrol ve yaptırımlarına uymak amacıyla Çin pazarı için kabiliyetleri azaltılmış iki yapay zeka çipini piyasaya süreceğini açıkladı. Haziran ve Eylül aylarında piyasayı sürülmesi planlanan çipler, geçtiğimiz günlerde tanıtılan yeni Gaudi 3 ürün serisine dayanıyor olsa da ihracat kontrol düzenlemeleri kapsamında çiplerin performansı önemli ölçüde düşürülecek.

AMD yapay zeka destekli kişisel bilgisayarlar için yeni bir çip serisini duyurdu. 2024’ün ikinci çeyreğinden itibaren HP ve Lenovo platformlarında satışa sunulacak olan çiplerden Ryzen PRO 8040 serisi iş amaçlı dizüstü bilgisayarlar ve mobil iş istasyonları için, Ryzen PRO 8000 serisi ise iş kullanıcıları için bir masaüstü işlemcisi olarak tasarlandı.

Honda Motor, 2027 yılına kadar Çin’de Ye markası altında yeni nesil 6 elektrikli araç modelini ve Honda markası altında 10 elektrikli araç modelini piyasaya süreceğini açıkladı.

Microsoft, Birleşik Arap Emirlikleri merkezli yapay zeka şirketi G42’ye 1,5 milyar dolar yatırım yaparak şirketin azınlık hissesini ve yönetim kurulu üyeliğini aldı. İki şirketin Amerika ve Birleşik Arap Emirlikleri hükümetlerine güvenliğe dair güvence verdiği anlaşma kapsamında G42, yapay zeka uygulamalarını çalıştırmak için Microsoft’un bulut hizmetini kullanacak.

New York merkezli alternatif varlık yönetim şirketi Blackstone CEO’su Steve Schwarzman, Asya Pasifik Finans ve İnovasyon Sempozyumu’nda yapay zeka konusunda küresel bir düzenleme yapılması gerektiğine yönelik bir konuşma yaptı. Schwarzman, yapay zeka için altyapı sağlayan merkezler inşa etmek için büyük bir arazi kapma yarışı yaşandığını belirtiyor. Bu alana yatırılan paranın miktarının dudak uçuklatıcı olduğu ve tüm dünyada aynı durumun söz konusu olduğuna değinen Schwarzman, bunun daha önce hiç görmediği bir şey olduğunu belirtiyor. Schwarzman, ABD’deki farklı eyaletlerde elektriğin tükenmeye başladığını ve endüstriyel dünyadaki elektrik şebekelerinde yapay zeka ve elektrikli araçlarla ilgili kapasite eksikliğinin muazzam yatırım fırsatları yarattığını düşünüyor ancak tanıdığı hemen herkesin yapay zeka teknolojisinde bir şeylerin yanlış gideceğine dair endişe duyduğunu ve ilk kez iş insanlarının yapay zeka konusunda bir düzenlemeyi desteklediklerini gördüğünü söylüyor. Schwarzman’a göre bu düzenleme çocuklarımız ya da torunlarımız değil bizim gözetimimizde gerçekleşecek ve teknolojiden korkan insanlar da tam olarak onu icat eden bizleriz. Bazı ülkelerde çeşitli kurallar varken diğerlerinde olmamasının hiçbir işe yaramadığına değinen Schwarzman yapay zeka konusunda küresel çapta bir düzenlemenin şart olduğunu söylüyor.

Schwarzman yapay zeka konusunda endişelenen tek kişi değil. Yapay zeka teknolojisinin hayatımızın her alanına bir anda çok hızlı şekilde girmesiyle avantajları ve dezavantajları sokaktaki simitçiden Elon Musk’a kadar herkesin konuştuğu bir konu haline geldi. Neredeyse her gün hayatımızı kolaylaştıracak yeni yapay zeka araçları duyurulurken bir yandan da devletler bu hızlı gelişimi kontrol altında tutmakta ve bu gelişmelere uygun düzenlemeler yapmakta zorlanıyorlar. Tüketiciler olarak bizler günlük yaşamımızı kolaylaştıran araçları kullanmaktan keyif alıyor olsak da bir yandan yapay zeka kullanılarak yapılan dolandırıcılıklar, ses klonlama ve video üretme araçlarıyla yapılan dezenformasyonlar, yapay zeka teknolojisinin askeri alanlarda kullanımı gibi pek çok gri kalmış alan hepimizin bu teknolojiyle ilgili endişelerini de besliyor. Geçtiğimiz haftalarda Elon Musk, Great AI Debate etkinliğinde yaptığı konuşmada yapay zekanın %20 olasılıkla dünyayı yok edebileceğini fakat yine de bu teknolojiyi geliştirmeye devam etmemiz gerektiğini söylemişti. Louisville Üniversitesi Siber Güvenlik Laboratuvarı Yöneticisi Roman Yampolskiy ise bu iddiayı iyimser bulmakla birlikte yapay zekanın bir kıyamet senaryosuna sebep olma olasılığının %99,9 olduğunu ve bu teknolojiyi en başta hiç geliştirmememiz gerektiğini düşünüyordu. Bugün artık yapay zeka teknolojisi üretmeyi bırakmamız yakın dönemde çok olası görünmüyor. Dünya tarihinde önemli bir yeri olan Endüstri Devrimi’yle benzer şekilde dünyayı değiştiren ve dönüştüren bir yapay zeka dönemine girdiğimizi konuşuyoruz. Bu noktada yapay zeka konusunda küresel çapta düzenlemelerin yapılıp yapılmayacağını ve bu düzenlemelerin yapay zeka teknolojisini denetim altında tutup tutamayacağını hep birlikte göreceğiz.

Yarın görüşmek üzere.