🖋 Morgan Stanley'den yeni analiz: Türkiye bir dönüm noktasında

Günaydın.

19 Kasım Salı Tepe Noktası Bülteni’nde bugün;

Çekilişimiz başladı, katılmak için son gün 22 Kasım! Detaylar için tıklayın.

Yurt içi;

• Eylül sonu itibarıyla, kısa vadeli dış borç iki ay sonra yeniden yükseldi

• Türkiye genelinde konut fiyatları, yıllık bazda artış gösterirken, enflasyon karşısında azalarak endeks tarihindeki en büyük reel kaybı yaşadı.

• İşsizlik oranı üçüncü çeyrekte %8,7 seviyesine geriledi

Yurt dışı;

• Goldman Sachs, Merkez Bankalarının Alım Yapması ve Fed'in 2025'te Faiz İndirmesiyle "Altına Yatırım Yapın" Dedi

• AB'den İran'a ihracat yasağı

• AB'den eylülde 9,6 milyar euro dış ticaret fazlası

Değerlendirme;

• Morgan Stanley'den Türkiye analizi: Faiz, enflasyon, asgari ücret ne olacak?

Teknoloji;

• Wall Street'in önde gelen isimleri dev bir yatırıma hazırlanıyor. 

Bugün piyasalarda takip edilecek veriler;

• Yurt içinde uluslararası yatırım pozisyonu,

• Yurt dışında ise Avro Bölgesi'nde enflasyon, cari işlemler dengesi, ABD'de konut başlangıçları ve inşaat izinleri

Keyifli okumalar.

• BİST 100 endeksi, günü yüzde 0.06 artışla, 9,395.39 puandan kapattı. Gün içerisinde en düşük 9,315.27, en yüksek 9,445.30 puanı gören BİST 100 endeksi, önceki kapanışa göre 5,77 puan artarken, toplam işlem hacmi 80,8 milyar lira oldu. Endeksin dolar bazında değeri ise 272.38$ seviyesinde bulunuyor.

• Bankacılık endeksi yüzde 0,72, holding endeksi yüzde 0,41 değer kazandı.

• Sektör endeksleri arasında en çok kazandıran yüzde 4,06 ile spor, en çok kaybettiren yüzde 2,17 ile iletişim oldu.

TÜRKİYE GÜNDEMİ

Eylül 2024 sonu itibarıyla Türkiye'nin kısa vadeli dış borç stoku, 233,1 milyar dolar olarak kaydedildi ve iki ay aradan sonra yeniden artış gösterdi. Bu borcun 21,4 milyar doları, bankalar ve özel sektörün yurt dışı şubelerine olan borçlardan oluşuyor. Kısa vadeli borç stokunun %23,7’si kamu, %16,5’i Merkez Bankası, %59,8’i ise özel sektöre ait. Ayrıca, bankaların yurt dışından aldıkları kısa vadeli krediler %60,8 artarken, diğer sektörlerin borçları %3,9 azaldı. Borç stokunun döviz kompozisyonunda ise dolar %47,3, euro %22,4, TL %14,8 paya sahip.

Ekim 2024'te Türkiye genelinde konut fiyatları, yıllık bazda %26,8 artış gösterirken, enflasyon karşısında reel olarak %14,7 azaldı ve bu, endeks tarihindeki en büyük reel kaybı temsil etti. Ekim ayında, üç büyük şehirde konut fiyatları aylık bazda en fazla İzmir'de %4,5 arttı. Yıllık artışta ise en yüksek artış %32,5 ile Ankara'da gerçekleşti, İzmir'de %28,7, İstanbul'da ise %21,2 artış kaydedildi.

2024'ün üçüncü çeyreğinde Türkiye'de işsizlik oranı %8,7'ye gerileyerek 0,1 puan azaldı. İşsiz sayısı 3 milyon 106 bin kişiye düşerken, istihdam edilenlerin sayısı 136 bin artarak 32 milyon 734 bin kişiye ulaştı. İşgücüne katılma oranı %54,3, genç nüfusta ise işsizlik oranı %16,8 olarak belirlendi. Sektörel bazda ise istihdam artışı, sanayi, inşaat ve hizmet sektörlerinde gözlemlenirken, tarım sektöründe azalma yaşandı. Ayrıca, mevsimsel etkilerden arındırılmış haftalık çalışma süresi 42,6 saate düştü.

DÜNYA GÜNDEMİ

Goldman Sachs, 2025 yılı için altın fiyatlarının rekor seviyelere ulaşacağını öngörüyor. Banka, merkez bankalarının artan alımları ve ABD Merkez Bankası'nın (Fed) faiz indirimleri ile altının ons başına 3.000 dolara kadar yükselebileceğini tahmin ediyor. Analistlere göre, altın talebinin artmasında özellikle merkez bankalarının rezervlerini çeşitlendirmesi ve yatırımcıların güvenli liman olarak altına yönelmesi etkili olacak. Ayrıca, Donald Trump'ın başkanlık dönemi boyunca artan ticaret gerilimleri ve ABD'nin mali sürdürülebilirliğiyle ilgili endişeler de altına olan talebi pekiştirebilir.

Altın, 2024 yılı boyunca güçlü bir yükseliş gösterdi ve ardı ardına rekorlar kırdı, ancak Trump’ın seçim zaferinin ardından doların güçlenmesiyle kısa bir düzeltme yaşandı. Goldman Sachs analistleri, Trump yönetiminin olası yaptırım stratejilerinin, özellikle İran’a yönelik baskıların, altına olan spekülatif talebi artırabileceğini belirtiyor. Mevcut spot altın fiyatı 2.584 dolar seviyelerinde işlem görmekte, ancak geçen ay bu rakam 2.790 dolara kadar yükselmişti.

Avrupa Birliği (AB) Komisyonu, İran'a yönelik yaptırımlarını genişleterek füze ve insansız hava aracı (İHA) üretiminde kullanılan bileşenlerin AB'den İran'a ihracatını yasakladı. AB, bu adımı, İran'ın Rusya ve Orta Doğu'daki silahlı gruplara verdiği askeri destekle bağlantılı olarak aldı. Yaptırımlar kapsamında, İranlı bir kişi ve bir kuruluş yaptırım listesine alındı ve bu kişi ile kuruluşun kontrol ettiği limanlarla her türlü işlem de yasaklandı. Ayrıca, İran İslam Cumhuriyeti Gemicilik Şirketi (IRISL) ve bazı Rus denizcilik firmaları, özellikle Hazar Denizi üzerinden silah ve mühimmat taşıdığı gerekçesiyle yaptırım uygulanan firmalar arasında yer aldı.

Avrupa Birliği (AB), 2024 yılı eylül ayında 9,6 milyar euro dış ticaret fazlası verdi. Eurostat'ın verilerine göre, AB'nin ihracatı bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 0,8 artarak 212,6 milyar euroya çıkarken, ithalatı ise yüzde 0,3 azalarak 203 milyar euro oldu. Euro Bölgesi'nde ise ihracat, 2023'ün aynı dönemine kıyasla yüzde 0,6 artarak 237,8 milyar euroya, ithalat ise yüzde 0,6 düşerek 225,3 milyar euroya geriledi ve 12,5 milyar euro ticaret fazlası kaydedildi. Eylül ayında AB'nin en fazla ithalat yaptığı ülkeler arasında ABD, İngiltere, Çin, İsviçre ve Türkiye öne çıkarken, en fazla ihracat yaptığı ülkeler arasında ise Çin, ABD, İngiltere, İsviçre, Türkiye ve Norveç yer aldı.

Wall Street'in önde gelen isimleri, yapay zeka (AI) alanındaki fırsatları keşfetmek için dev bir yatırıma hazırlanıyor. Morgan Stanley'nin düzenlediği bir yemekte, yapay zeka etrafında dönen büyük yatırım fırsatları gündeme geldi. Apollo Global Management, Ares Management, Blackstone ve KKR gibi özel sermaye devleri, AI altyapısı için büyük yatırımlar yapmayı planlıyor. Yapay zeka devrimini desteklemek için veri merkezleri, elektrik tedarikleri ve iletişim ağları gibi altyapılara yaklaşık 1 trilyon dolar harcama yapılması gerektiği tahmin ediliyor. Bu projelere yatırım yapmayı planlayan bankalar, kredi taleplerini karşılamak için özel sermaye ile işbirliği yapma fikrini benimsemiş durumda.

Yatırımcılar, AI'nin potansiyelinden büyük kazançlar elde etmeyi umuyor, ancak bu alandaki belirsizlikler de dikkat çekiyor. Veri merkezleri gibi büyük altyapı projeleri, yüksek enerji tüketimleri ve teknoloji geliştikçe değişebilecek ihtiyaçlarla birlikte zorluklar içeriyor. Yine de, teknoloji devlerinin bu altyapıları kiralamaya olan ilgisi, bu tür projelere yapılan yatırımları cazip hale getiriyor. Blackstone gibi büyük yatırımcılar, veri merkezi geliştirme ve alım-satımlarına yoğunlaşırken, yeni yatırım fırsatları arayışındaki bankalar da bu sektördeki büyümeyi desteklemeyi sürdürüyor. Ancak, AI'ye dayalı projelerdeki yüksek maliyetler ve riskler, gelecekteki getiriler konusunda soru işaretleri oluşturuyor.

Morgan Stanley, 2025 yılı için Türkiye ekonomisine dair öngörülerinde, Türkiye'nin önemli bir ekonomik dönemeçten geçtiğini belirtti. Raporda, Türkiye'nin makro ekonomik dengesizlikleri azaltma ve dış tamponları güçlendirme yönünde ilerleme kaydettiği vurgulandı. Özellikle parasal sıkılaştırma ve mali duruşta normalleşmenin, yurtiçinde ve yurtdışında güveni artırdığına dikkat çekildi. Yabancı portföy ve dış borç girişlerinin arttığı, döviz korumalı mevduatların ise önemli ölçüde azaldığı ifade edilen raporda, Türkiye'nin kredi notunun üç büyük derecelendirme kuruluşu tarafından artırılması, artan dışsal dayanıklılığın bir göstergesi olarak değerlendirildi. Enflasyonun 2025’te %20 seviyelerine gerilemesi ve faiz indirimlerinin başlayacağı öngörülüyor.

Öte yandan, yurt içi talepteki yavaşlama ve ekonomik faaliyetteki zayıflama, Türkiye'nin büyüme beklentilerini etkilemeye devam ediyor. Morgan Stanley, enflasyonun bir dönüm noktasına geldiğini ve çekirdek enflasyonun parasal sıkılaştırmaya olumlu yanıt verdiğini belirtti. Ancak, hizmet enflasyonundaki artışın yüksek enflasyon beklentileri ve iç talebin dirençli olmasından kaynaklandığını vurguladı. Faiz indirimi döngüsüne girilmesi beklenen 2025'te, Merkez Bankası'nın enflasyon beklentilerini düşürmesiyle birlikte, enflasyonun kademeli olarak %26'ya gerilemesi ve Türkiye’nin reel olarak daha güçlü bir para birimine sahip olması tahmin ediliyor.

BİST