🏛 Morgan Stanley: "Türkiye için faiz indirimleri en yakın Ocak 2025"

Günaydın.

17 Ekim Perşembe Tepe Noktası Bülteni’nde bugün;

Yurt içi;

• Mahfi Eğilmez ekonomi gündemini değerlendirdi.

• TİM Başkanı Mustafa Gültepe, tekstil ve hazır giyim sektörüyle ilgili konuştu.

• Morgan Stanley, Türkiye ekonomisine ilişkin hazırladığı raporu yayımladı.

• Türkiye Varlık Fonu (TVF), 5 yıl 3 ay vadeli sukuk ihracı gerçekleştirdi.

• Bloomberg HT, Tüketici Güveni Ön Endeksi Ekim ayı verilerini açıkladı.

• Türkiye Sınai Kalkınma Bankası (TSKB), Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası (EBRD) ile 100 milyon euro tutarında kredi sözleşmesi imzaladı.

• Konut fiyatlarındaki reel kayıp 2018 yılını bile geride bıraktı.

Yurtdışı;

• IMF, Dünya Ekonomik Görünüm Raporu yayımladı.

• Avrupa Merkez Bankası'nın (ECB) bugünkü para politikası toplantısına dair beklentiler

• ABD'de mortgage faizi ağustostan bu yana en yüksek seviyede.

• İngiltere'de enflasyon, 2021'den bu yana en düşük seviyeye ulaştı.

• Almanya’nın ABD’ye karşı dış ticaret fazlası 2023'te rekor kırdı.

• Allianz Trade'in kapsamlı Küresel İflas Raporu yayımlandı.

• Morgan Stanley’nin 3. çeyrek bilançosu açıklandı.

Teknoloji;

• Intel ve AMD, x86’yı kurtarmak için güçlerini birleştiriyor

Bugün piyasalarda takip edilecek veriler;

• Yurt içinde Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası'nın (TCMB) Para Politikası Kurulu (PPK) toplantısında açıklayacağı faiz kararı, konut satışları.

• Yurt dışında ise Avrupa Merkez Bankası'nın (ECB) faiz kararı, Avro Bölgesinde enflasyon, ABD'de perakende satışlar, sanayi üretimi ve haftalık işsizlik maaşı başvuruları.

Keyifli okumalar.

• BİST 100 endeksi, günü yüzde 1.08 artışla, 8,956.03 puandan kapattı. Gün içerisinde en düşük 8,779.27, en yüksek 8,963.81 puanı gören BİST 100 endeksi, dünkü kapanışının 95.73 puan üzerine çıktı. Endeksin dolar bazında değeri ise 261.68$ seviyesinde bulunuyor.

Allianz Trade'in Küresel İflas Raporu, 2024 yılında küresel ticari iflasların yüzde 11 oranında keskin bir artış göstermesi beklenirken, Türkiye'de bu oranın yüzde 20’ye ulaşacağı tahmin ediliyor. Rapor, küresel iflasların artışını, birçok ülkede yüksek finansman maliyetleri ve durgun ekonomik koşullara bağlarken, GSYH'leri toplamı küresel toplamın yarısından fazlasını oluşturan ülkelerin çift haneli iflas artışlarıyla karşılaşacağını vurguluyor. Ayrıca, raporda ABD ve Almanya gibi büyük ekonomilerde de iflas oranlarının artacağı öngörülüyor; örneğin, ABD'de 2025 yılında iflasların yüzde 12 artması bekleniyor. Allianz Trade CEO'su Aylin Somersan Coqui, bu durumu pandeminin etkilerinin ve enerji krizinin yarattığı finansal belirsizliklerin bir sonucu olarak değerlendirirken, inşaat, perakende ve hizmet sektörlerinin en çok etkilenen alanlar olduğunu belirtiyor. Düşük faiz oranlarının borçlanma maliyetlerini azaltmasına rağmen, şirketlerin mali zorluklarını tamamen çözmeyeceği ifade ediliyor. Tüm bu gelişmeler, küresel ekonomi açısından istihdam riski ve ekonomik istikrar açısından ciddi tehditler oluşturuyor.

Morgan Stanley, 30 Eylül'de sona eren üçüncü çeyrekte, karını yüzde 32 artırarak 3,19 milyar dolara veya hisse başına 1,88 dolara ulaştı, bu rakam analistlerin beklentisi olan hisse başına 1,58 doların üzerinde. Üçüncü çeyrek gelirleri ise yüzde 16 artışla 15,38 milyar dolara çıktı. Kurumsal borç ihracı, halka arzlar ve şirket birleşmelerindeki artış, yatırım bankalarının karlarını önemli ölçüde artırdı. Piyasalardaki rekor seviyelere yakın seyir ve ABD Merkez Bankası'nın politika gevşetme süreci, birleşme ve satın alma faaliyetlerinin canlanacağına dair iyimserlik yaratırken, Morgan Stanley'nin yatırım bankacılığı gelirleri yüzde 56 artış gösterdi.

TÜRKİYE GÜNDEMİ

Mahfi Eğilmez, ekonomide son gelişmeleri CNBC-e’de katıldığı programda değerlendirdi. Kredi kartlarından 750 TL kesinti öngören Savunma Fonu düzenlemesinin ertelenmesini değerlendirirken, bu uygulamanın mantığını ve hukuki zeminini eleştirdi. Eğilmez, bunun vergi değil, hayali bir katkı payı olarak sunulmasının yanlış olduğunu belirtti. Kredi kartı borcunun vergi yükümlülüğü oluşturmayacağını ve böyle bir düzenlemenin haksız olduğunu vurguladı.

İşsizlik verileri üzerine, dar işsizlik oranının düşmesine rağmen geniş işsizlik oranının arttığını ve bu durumun daha dikkatli değerlendirilmesi gerektiğini ifade etti. Ayrıca konut fiyatlarının enflasyon oranında artmadığını ve konut talebinin devam ettiğini söyledi.

Bütçe açığı ile ilgili, yıl sonunda beklenen açığın aşılmayacağını ancak kamu harcamalarını kısma konusunda net bir strateji görünmediğini belirtti. Merkez Bankası'nın faiz toplantısında sürdürülebilir dezenflasyon sürecine dikkat çekeceğini ve maliye politikasına vurgu yapacağını öngördü.

Son olarak, Daron Acemoğlu'nun Nobel ödülünü, Türkiye için olumlu bir gelişme olarak değerlendirdi ve sosyal yapı ile ekonomik sorunlar arasındaki ilişkiye dikkat çekti.

TİM Başkanı Mustafa Gültepe, 17. İstanbul Hazır Giyim Konferansı'nda yaptığı konuşmada, tekstil ve hazır giyim sektörünün önemli bir dönüm noktasında olduğunu belirtti. Gümrük Birliği ve kotaların kaldırılmasının sektöre sağladığı avantajlardan bahsederek, Yeşil Mutabakat'ın yeni bir zorluk ve fırsat sunduğunu vurguladı. AB ile olan ticaretin önemine dikkat çekti; toplam ihracatın yüzde 42'sinin, hazır giyim ihracatının ise yüzde 60'ının AB pazarına yapıldığını ifade etti. Gültepe, küresel talep daralması ve iç koşullar nedeniyle zorluklar yaşandığını, ancak uzun vadeli hedefler doğrultusunda dönüşüm sürecine devam etmenin önemini vurguladı. Ayrıca, Türkiye'nin yüksek katma değerli üretime geçmesi gerektiğini, fiyat odaklı rekabetin azalmakta olduğunu belirtti.

Morgan Stanley, Türk bankalarında marj iyileşmesinin 2025 yılına ertelendiğini belirtirken, Merkez Bankası'nın Ocak 2025'te 250 baz puanlık faiz indirimlerine başlayacağını öngörüyor. Yılın ilk yarısında toplamda 500 baz puan indirim beklenirken, yüksek fonlama maliyetleri ve sınırlı kredi büyümesinin bankaları zorladığı vurgulanıyor. Enflasyonun 2024 için yüzde 43,5 olarak tahmin edildiği raporda, Merkez Bankası'nın enflasyonu düşürmeye odaklanmasının bankalar üzerindeki baskıyı artırdığı ifade ediliyor. Morgan Stanley, 2025-2026 dönemi için bankaların net gelir tahminlerini de yüzde 19 oranında düşürdüğünü belirtti.

Türkiye Varlık Fonu (TVF), uluslararası piyasalarda 5 yıl 3 ay vadeli sukuk ihracı gerçekleştirdi ve 750 milyon dolar borçlandı. İhraç için toplamda 6,8 milyar dolar talep geldi. Nihai getiri oranı ise yüzde 6,95 olarak belirlendi. İhracın düzenlenmesinde Emirates NBD Capital, J.P. Morgan ve Standard Chartered Bank görev aldı.

Bloomberg HT Tüketici Güven Ön Endeksi, Ekim ayında bir önceki aya göre yüzde 3,75 artışla 69,03 değerine ulaştı. Endeksin detaylarına bakıldığında, tüketicinin kişisel mevcut durum algısında bir gerileme gözlemlenirken, gelecek 12 aya ilişkin beklentiler ve tüketim eğiliminde yukarı yönlü bir eğilim olduğu belirtildi.

Ağustos ayında başlayan bu olumlu trend, tüketim eğilimindeki artışla destekleniyor. Ekim ayının ilk yarısında, tüketici beklentileri yüzde 1,97 artarak 65,97 değerine yükseldi. Ayrıca, dayanıklı tüketim malları, otomobil ve konut alımı için uygunluğu ölçen Tüketim Eğilimi Ön Endeksi ise yüzde 8,19 artışla 69,97 seviyesine çıktı. Mevcut nominal ve reel faiz oranları, hanehalkı enflasyon beklenteleri ve döviz kurlarındaki yatay seyir, son iki ayda tüketim eğilimini tekrar artırmış gibi görünüyor.

Türkiye Sınai Kalkınma Bankası (TSKB), Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası (EBRD) ile 100 milyon euro tutarında "GEFF-Green Economy Financing Facility" kredi sözleşmesi imzaladı. Bu sözleşme, Türkiye genelinde yeşil ekonomiyi destekleyen teknoloji ve hizmetlere finansman sağlamak amacıyla gerçekleştirildi.

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası'nın verilerine göre, 2024 yılı Eylül ayında konut fiyatları nominal olarak bir önceki yıla göre yüzde 27,4 artış gösterdi. Ancak reel olarak, konut fiyatları yüzde 14,7 oranında azaldı. Bu durum, konut fiyatlarındaki reel kaybın 2018 yılını bile geride bıraktığını ortaya koyuyor.

DÜNYA GÜNDEMİ

Uluslararası Para Fonu (IMF), ekonomik reformların başarılı olabilmesi için geniş toplumsal destek gerektiğini vurguladı. IMF’nin yayımladığı Dünya Ekonomik Görünüm Raporu'nun bir bölümünde, iletişim ve güvenin reformlara olan desteği artırabileceği ifade edildi. Politika yapıcıların, reform tasarımlarında güven oluşturarak kamuoyunu bilgilendirmeleri gerektiği belirtildi.

Raporda, küresel ekonominin düşük büyüme vitesinde sıkıştığı ve bu durumun ekonomik reformları daha da acil hale getirdiği kaydedildi. Bazı ülkelerin geride kalma riski taşıdığına dikkat çekilirken, yeni işletmelerin pazara girişini kolaylaştırma, rekabeti teşvik etme ve göçmen çalışanları entegre etme gerekliliği vurgulandı.

Bank of America'nın son küresel fon yöneticisi anketine göre, yatırımcıların çoğunluğu ABD ekonomisinin Fed'in enflasyonu düşürmeden önemli bir yavaşlama ya da resesyona neden olmadan yumuşak bir iniş yaşayacağına inanıyor. Eylül ayındaki yüzde 79'luk orana kıyasla, ekim anketinde bu beklenti yüzde 76'ya düştü. Ekonominin büyümeye devam ederek enflasyonu yüksek tutması ve Fed'in faiz indirim alanını sınırlaması, eylül ayındaki yüzde 7'lik orandan yüzde 14'e yükselerek ana alternatif senaryo haline geldi. Ayrıca, sert iniş ya da belirgin bir yavaşlama bekleyen yatırımcıların oranı ise yüzde 11'den yüzde 8'e geriledi.

Uzmanlar, Avrupa Merkez Bankası'nın (ECB) bugünkü para politikası toplantısında faiz indirimlerine devam etmesini ve mevduat faiz oranını yüzde 2 seviyesine kadar indirmesini bekliyor. Para piyasalarındaki fiyatlamalarda, ECB'nin toplantısında üç temel politika faizinin 25 baz puan düşürüleceğine kesin gözüyle bakılıyor. Ancak, ücret artışları ve enflasyon görünümündeki belirsizlikler nedeniyle ECB'nin gelecekteki politikaları hakkında net bir yönlendirme yapamayabileceği vurgulanıyor.

ABD'de 30 yıl vadeli mortgage faiz oranı, geçen hafta yüzde 6,52 ile ağustos ayından bu yana en yüksek seviyesine ulaşırken, Mortgage Bankalar Birliği (MBA) tarafından açıklanan verilere göre mortgage başvuruları yüzde 17 oranında düştü. Bu dönemde konut satın almak için yapılan başvurular yüzde 7 azalırken, yeniden finansman talepleri yüzde 26'lık bir düşüş gösterdi.

İngiltere'de enflasyon, Eylül ayında yıllık yüzde 1,7 artarak 2021'den bu yana en düşük seviyeye ulaştı ve İngiltere Merkez Bankası'nın yüzde 2 hedefinin altına düştü. Bu durum, önümüzdeki ay için ikinci bir faiz indirimi olasılığını artırdı. Verilerin ardından sterlin, dolar karşısında 1,30 seviyesinin altını test etti. Hizmet enflasyonunun beklenenin altında kalması ve genel enflasyonun düşüşü, Bank of England'ın Kasım ayında 25 baz puanlık bir indirim yapabileceği beklentilerini güçlendirdi.

Almanya'nın ABD’ye karşı dış ticaret fazlası, 2023'te rekor seviyeye çıkarak 63,3 milyar euroya ulaştı ve Almanya'nın toplam ihracatının yüzde 9,9'unu oluşturan 157,9 milyar euro değerindeki mal ihracatıyla desteklendi.

İngiltere merkezli yarı iletken ve yazılım tasarım şirketi ARM'in yükselişi, AMD ve Intel gibi x86 işlemci üreticilerini iş birliğine yönlendirdi. Washington'daki Tech World 2024 Konferansı'nda duyurulan ittifak, Microsoft, Google ve Meta gibi büyük teknoloji firmalarını da kapsıyor. AMD CEO'su Lisa Su ve Intel CEO'su Pat Gelsinger, x86 mimarisinin hala güçlü olduğunu vurgularken, ARM’a karşı dikkatli olunması gerektiğine dikkat çektiler.

Bu yeni iş birliği, "x86 Danışma Grubu" adı altında bir topluluk oluşturdu. Grubun amacı, x86 ekosisteminde tutarlı bir mimari standardı sağlamak ve yazılım geliştiricilerin ihtiyaçlarına daha iyi yanıt verecek ortak standartlar geliştirmek. ARM tabanlı entegre çiplerin popülaritesi artarken, özellikle Apple’ın Intel çiplerinden ARM mimarisine geçişi, bu trendi hızlandırıyor ve pazarın dinamiklerini değiştiriyor.

BİST