🤸🏻‍♂️🤼🏅 Olimpiyatların görünmeyen ekonomik yüzü

Günaydın.

30 Temmuz Salı, Tepe Noktası Bülteni’ni 12 dakikada okuyabilirsin.

Bir yanda Olimpiyat heyecanı sürerken diğer yanda olimpiyatlara ev sahipliği yapmanın avantajları ve dezavantajları tartışılıyor. 2024 Paris Olimpiyatları, bu süreçle ilgili yapılan reformların ev sahipliği yapmayı daha avantajlı hale getirip getirmediğini gözlemlemek için iyi bir örnek olabilir.

Piyasalar bölümünde 2024 yılının ikinci çeyrek bilançoları tarihlerini açıklamaya devam ediyoruz. Ekonomideki dalgalanmalar ve finansal belirsizlikler yatırımcıları güvenli limanlara iterken Kerim Rota’nın mevduat hesapları ve para piyasası fonlarını kıyasladığı makalesinin faydalı olacağını düşündük.

Gündemde ise Merkez Bankası'nın döviz rezervlerinin düşüşü, e-ticaret sektörüne verilen 230 milyon TL’lik ceza ve MESS etkinliği ile Türkiye ve İngiltere görüşmeleri var.

Bu hafta dünya gündeminde ise ABD, Japonya, İngiltere ve Avrupa Merkez Bankalarının açıklayacağı kararlar bekleniyor.

Keyifli okumalar.

• BİST 100 endeksi, günü yüzde 1.45 düşüşle, 10,733.75 puandan kapattı. Gün içerisinde en düşük 10,728.76, en yüksek 10,873.33 puanı gören BİST 100 endeksi, dünkü kapanışının (157.67) puan altına indi. Endeksin dolar bazında değeri ise 325.16$ seviyesinde bulunuyor.

📊 2024 yılının ikinci çeyrek bilançoları açıklanmaya devam ediyor, işte takvim;

Ekonomideki dalgalanmalar ve finansal belirsizlikler, yatırımcıların güvenli limanlar aramasına neden olurken, mevduat hesapları ve Para Piyasası Fonları (PPF) yeniden gündeme geldi. Gazete Oksijen’de Kerim Rota’nın yayınlanan son makalesinde, bu iki yatırım aracının risk ve getirileri detaylı bir şekilde ele alınmış.

Mevduat hesapları, bankalarda saklanan ve sabit bir faiz oranıyla getirisi sağlanan, düşük riskli bir yatırım aracı olarak öne çıkıyor. Mevduat hesaplarının devlet sigortası altında olması nedeniyle yüksek güvenlik sunduğu ancak enflasyon karşısında reel getirisinin sınırlı olabileceği belirtiliyor. Özellikle, düşük faiz oranları ve belirli vade sınırlamaları, bu hesapların yatırımcılar açısından getiriyi sınırlayan faktörler arasında gösteriliyor.

Öte yandan, Para Piyasası Fonları ise kısa vadeli ve yüksek likiditeye sahip borçlanma araçlarına yatırım yaparak dikkat çekiyor. Makaleye göre, bu fonlar, devlet tahvilleri ve ticari senetler gibi düşük riskli araçları içermesi nedeniyle güvenli bir seçenek olarak görülüyor. Ancak, likidite avantajı ve potansiyel olarak daha yüksek getiriler sunmasına rağmen, PPF’ler de piyasa koşullarına bağlı olarak değişkenlik gösterebiliyor. Finansal kriz dönemlerinde bazı fonlar likidite sorunları yaşarken, bu durum yatırımcıların güvenini etkileyebiliyor.

2024 Paris Olimpiyatları'nın maliyeti yaklaşık 9.7 milyar dolar olarak tahmin ediliyor ve bu tutarın yaklaşık yarısı yerel ve ulusal hükümetler tarafından karşılanacak. Fransız yetkililer, Paris'in son yıllardaki en ekonomik Olimpiyatlar'a ev sahipliği yaptığını öne sürerken, birçok Parisli, bu yatırımın karşılığını verip vermeyeceğini sorguluyor. Tarihsel olarak, bu sorunun yanıtı genellikle olumsuz oldu.

Olimpiyatların ev sahibi şehirlere sunduğu avantajlar net: Altyapı yatırımları, olumlu PR ve turizm gelirleri. Ancak araştırmalar, yerel oteller ve inşaat şirketlerinin genellikle kazanç sağladığını, ancak istihdam faydalarının genellikle geçici olduğunu gösteriyor. Ayrıca, büyük bir etkinlik düzenlemenin güvenlik ve operasyon maliyetleri, şehir altyapı iyileştirmeleri yapılırken gereksiz harcamalara yol açabiliyor. Olimpiyatlardan sonra birçok şehir, kullanılmayan spor tesisleri ve bakım masraflarıyla borç yükü altında kalıyor.

Geçmişte, Montreal 1976 Olimpiyatları'ndan sonra büyük bir borç yükü altına girmişken, Atina 2004 Olimpiyatları’nın 11 milyar doları ülkenin borç krizine katkıda bulundu. Pek çok uzman, Pekin 2008 ve Soçi 2014 Olimpiyatları'nda yaşanan büyük maliyetlerin yanı sıra yolsuzluk sorunlarına da işaret ediyor. Ancak Los Angeles 1984 Olimpiyatları’ndan kâr elde eden tek şehir olarak dikkat çekiyor, Barcelona ise 1992 Olimpiyatları ile şehir manzarasını güzelleştirerek uzun vadede turizmi artırdı. Paris, yeni tesislerin çoğunu mevcut alanlarda inşa ederek ve özel sektörü büyük ölçüde devreye sokarak bu mali yükleri minimize etmeye çalışıyor. Gelecekteki Olimpiyatlar için daha sıkı tasarruf önlemleri tartışılmakta, örneğin sadece yüksek gelirli ülkelerde düzenlenmesi veya aynı şehrin sürekli ev sahipliği yapması gibi.

TÜRKİYE GÜNDEMİ

Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mehmet Fatih Kacır, Türkiye'nin ilk ve en büyük işveren sendikası MESS'in düzenlediği “Bugünü Yönet, Geleceği Hayal Et” başlıklı etkinlikte önemli açıklamalarda bulundu. Kacır, etkinliğin, AR-GE, sürdürülebilirlik, dijital ve yeşil dönüşüm alanlarında güçlü bir sinerji yaratmasını temenni ettiğini belirtti. İmalat sanayisinin yapay zeka teknolojileri odaklı dijital dönüşüm süreçlerine entegrasyonunda MESS'in önemli bir rol oynayacağına dikkat çekti. Avrupa Dijital İnovasyon Merkezleri Ağı'na dahil olma başarısı gösteren AI Türkiye Konsorsiyumu’na MESS’in liderlik ettiğini vurgulayarak, sendikanın kıymetli başkanı ve yönetimini tebrik etti. Ayrıca, MESS'in Teknoloji Merkezi MEXT'in açılışının, devlet desteğinin somut bir örneği olduğunu ifade etti. Kacır, devlet olarak yatırımcılar ve kamu arasındaki engelleri kaldırarak, teşvik ve desteklerle yeni yatırımcıların önünü açmaya devam edeceklerini söyledi.

Türkiye ve İngiltere, ticaret ilişkilerini güçlendirmek ve işbirliklerini genişletmek amacıyla yeni görüşmelere hazırlanmaya başladı. İki ülkenin ticaret hacmini artırmayı hedefleyen görüşmelerin önümüzdeki günlerde başlaması bekleniyor.

Görüşmelerde, mevcut ticaret anlaşmalarının gözden geçirilmesi ve yeni fırsatların değerlendirilmesi planlanıyor. Özellikle sanayi, teknoloji, enerji ve finans sektörlerinde işbirliklerinin artırılması öngörülüyor.

Merkez Bankası'nın rezervlerinde belirgin bir azalma yaşandı. Son verilere göre, Merkez Bankası'nın döviz rezervleri geçtiğimiz hafta 1,08 milyar dolar azalarak 99,67 milyar dolara düştü. Altın rezervlerinde de bir düşüş gözlemlendi; altın rezervleri 138 milyon dolar azalarak 46,79 milyar dolara geriledi.

Türkiye'de e-ticaret sektörüne büyük bir mali yaptırım uygulandı. Rekabet Kurumu ve Ticaret Bakanlığı tarafından alınan kararla, çeşitli e-ticaret platformlarına toplamda 230 milyon TL para cezası kesildi.

Bu ceza, denetim ve tüketici şikayetleri sonucunda, e-ticaret sitelerinin tüketici hakları ile ilgili düzenlemelere uymadığı, şeffaflık eksiklikleri ve haksız ticaret uygulamaları nedeniyle verildi. Bu gelişme, e-ticaret sektöründe yasal düzenlemelere uyumun önemini bir kez daha ortaya koyarken, sektör oyuncularının uyum süreçlerini hızlandırmalarını gerektirecek.

DÜNYA GÜNDEMİ

Fed’in faiz indirimleri beklentisi piyasaları desteklerken, Avustralya’dan Japonya ve Hong Kong’a kadar birçok borsa değer kazandı. Ancak Çin, ekonomiye güçlü bir teşvik gelmemesi nedeniyle negatif ayrıştı; Çin’in 10 yıllık tahvillerinin getirisi rekor düşük seviyeye indi. ABD’de 10 yıllık tahvil getirisi geçen hafta 5 baz puan düşerek %4,1939’a geriledi, 2 yıllık tahvil getirisi ise 13 baz puan düşerek %4,3832’den kapandı. Bloomberg Dolar Endeksi ise hafif geriledi.

ABD Merkez Bankası (Fed): Son veriler, enflasyonun büyümeyi yavaşlattığını gösterirken, piyasalar Fed’in bu hafta faizi sabit bırakmasını, ancak Eylül ayında faiz indirimi sinyali vermesini bekliyor. Çarşamba günü yapılacak toplantıda faiz oranlarının %5,25-5,50 aralığında tutulması bekleniyor.

Japonya Merkez Bankası (BoJ): Aynı gün yapılacak toplantıda sürpriz bir karar çıkma ihtimali yüksek. Bloomberg anketine katılan ekonomistlerin büyük çoğunluğu faizlerin sabit kalmasını beklerken, bazıları faiz artışı öngörüyor. BoJ’un tahvil alımlarını 6 trilyon yenden 5 trilyon yene çekmesi bekleniyor.

İngiltere Merkez Bankası (BoE): Perşembe günü açıklanacak faiz kararında, medyan beklenti politika faizinin %5,25’ten %5’e çekilmesi yönünde. Swap piyasaları indirim ihtimalini %50-50 olarak gösteriyor. Faiz indirimi gerçekleşse bile, gevşeme sürecinin kademeli olacağı belirtiliyor.

Avrupa Merkez Bankası (AMB): Gelecek hafta toplantı yapacak olan AMB, Salı günü Euro Bölgesi ikinci çeyrek büyüme verileri ve Çarşamba günü tüketici enflasyonu verilerine odaklanacak. AMB Başkanı Christine Lagarde, Eylül ayında faiz indirimi yapıp yapmayacaklarını bu verilerin belirleyeceğini ifade etmişti.

BİST