📣 Son çeyrek bütçe maratonu başlıyor!

Günaydın.

21 Ekim Pazartesi Tepe Noktası Bülteni’nde bugün;

Yurt içi;

• Yılın son çeyreğinde ekonomi gündeminde 2025 yılı bütçe görüşmeleri ve önemli ekonomi verileri takvimi

• Hazine ve Maliye Bakanlığı 4 milyar liralık kayıt dışı saat ticaretini ortaya çıkardı.

• Almanya Başbakanı’nı ağırlayan Erdoğan “Almanya ile ticaret hacmimizi 60 milyar dolara ulaştırmayı hedefliyoruz” dedi.

• Geçtiğimiz hafta yatırım araçlarının performans değerlendirmesi

• Ekim-Kasım ayları temettü takvimleri

Yurt dışı;

• IMF’den dünyaya 100 trilyon dolarlık uyarı

• Ünlü ekonomist David Rosenberg S&P 500 için 'mega-balon' uyarısı yaptı.

• IMF, Ukrayna’ya 1,1 milyar dolarlık ödemeye onay verdi.

• ABD tarihinin üçüncü en büyük bütçe açığı açıklandı.

• S&P Global, İngiltere'nin kredi notunu teyit ederek ülkenin kısıtlı mali manevra alanı nedeniyle zorluk yaşayacağını dile getirdi.

Teknoloji;

• Çin merkezli drone şirketi DJI, Pentagon’a dava açtı.

Bu hafta piyasalarda takip edilecek veriler;

• Yurtiçinde; tüketici güven endeksi, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Para Politikası Kurulu toplantı özeti, reel kesim güven endeksi ve kapasite kullanım oranı,

• Yurt dışında ise ABD Merkez Bankasının Bej Kitap Raporu, ABD'de dayanıklı mal siparişleri, Avro Bölgesinde tüketici güven endeksi, ABD'de ve Avro Bölgesinde açıklanacak imalat sanayi Satın Alma Yöneticileri Endeksi.

Keyifli okumalar.

• BİST 100 endeksi, cuma günü yüzde 2.32 düşüşle, 8,793.61 puandan kapattı. Gün içerisinde en düşük 8,783.51, en yüksek 9,070.02 puanı gören BİST 100 endeksi, önceki kapanışa göre 208,73 puan azalırken, toplam işlem hacmi 74,1 milyar lira oldu. Endeksin dolar bazında değeri ise 256.82$ seviyesinde bulunuyor.

• Bankacılık endeksi yüzde 4,68, holding endeksi yüzde 2,92 değer kaybetti.

• Sektör endeksleri arasında en çok kazandıran yüzde 3,63 ile menkul kıymet yatırım ortaklığı, en çok kaybettiren bankacılık oldu.

AA verilerine göre geçtiğimiz hafta yatırım araçlarının performansı;

• BIST 100 endeksi, en düşük 8.680,72 ve en yüksek 9.070,02 puanı gördükten sonra haftayı, önceki hafta kapanışına göre yüzde 0,93 değer kaybederek 8.793,61 puandan tamamladı.

• Kapalıçarşı'da işlem gören 24 ayar külçe altının gram satış fiyatı bu hafta yüzde 2,29 artışla 2 bin 991 liraya, Cumhuriyet altınının satış fiyatı da yüzde 1,35 yükselişle 20 bin 280 liraya çıktı.

• Geçen hafta sonu 5 bin 20 lira olan çeyrek altının satış fiyatı yüzde 1,37 artarak 5 bin 89 liraya yükseldi.

• Bu hafta ABD doları yüzde 0,10 değer kaybederek 34,2490 liraya, avro ise yüzde 0,77 azalışla 37,2260 liraya indi.

• Yatırım fonları bu hafta yüzde 0,42 ve emeklilik fonları yüzde 0,77 değer kazandı.

• Kategorilerine göre bakıldığında ise yatırım fonları içinde en çok kazandıran yüzde 3,20 ile "kıymetli maden" fonları oldu.

✨ Geçen hafta yatırımcılarına en çok kazandıran hisseler;

%11,31 Tekfen Holding (TKFEN), %10,53 Borusan Yatırım ve Pazarlama (BRYAT), %9,63 Borusan Boru Sanayi (BRSAN)

 🎇 Ekim-Kasım ayı temettü ödemeleri devam ediyor, takvim şu şekilde;

TÜRKİYE GÜNDEMİ

Yılın son çeyreğinde Türkiye ekonomisinde önemli gelişmeler yaşanacak ve gözler, TBMM'deki 2025 yılına ilişkin merkezi yönetim bütçesi, üçüncü çeyrek büyüme verisi ve Merkez Bankası'nın açıklamaları üzerinde olacak. TBMM'deki bütçe maratonu, 22 Ekim’de Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz'ın sunumuyla başlayacak. Bütçe görüşmeleri çerçevesinde, 30 Ekim’de bütçenin genel görüşmeleri yapılacak. Bakanlıklar ve diğer kurumların bütçe tartışmaları ise 29 Kasım'da sona erecek. Öngörülen 2025 bütçesi, mali disiplinin sağlanması ve sürdürülebilir büyümenin desteklenmesi hedefleri doğrultusunda hazırlanmış olup, giderlerin 14 trilyon 731 milyar lira, gelirlerin ise 12 trilyon 800 milyar lira olması bekleniyor. Bütçe açığının gayri safi yurtiçi hasılaya oranının ise yüzde 3,1 olarak gerçekleşeceği tahmin ediliyor.

Bu süreçte, Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek'in 21-26 Ekim tarihlerinde ABD'de düzenlenecek Uluslararası Para Fonu (IMF) ve Dünya Bankası yıllık toplantılarına katılması planlanıyor. Şimşek, burada önemli ikili görüşmeler gerçekleştirecek ve ABD Hazine Bakanı Janet Yellen ile de görüşecek.

TBMM'deki bütçe görüşmelerinin yanı sıra, son çeyrekte açıklanacak verilerin takvimi;

• 4 Kasım’da ekim ayına ilişkin enflasyon verileri,

• 11 Kasım’da eylül ayına ilişkin sanayi üretim endeksi ve iş gücü istatistikleri duyurulacak.

• 29 Kasım’da ise yılın üçüncü çeyreğine ilişkin gayrisafi yurt içi hasıla verileri açıklanacak.

• Merkez Bankası Başkanı Fatih Karahan, 8 Kasım’da yılın son Enflasyon Raporu’nu sunacak.

• Merkez Bankası, 12 Kasım’da eylül ayına ilişkin ödemeler dengesi verilerini ve

• 29 Kasım’da Finansal İstikrar Raporu'nu kamuoyuyla paylaşacak.

• Merkez Bankası Para Politikası Kurulu (PPK) toplantıları da 21 Kasım ve 26 Aralık tarihlerinde gerçekleştirilecek.

Hazine ve Maliye Bakanlığı'nın Vergi Denetim Kurulu (VDK), 2023-2024 döneminde 4 milyar liralık kayıt dışı saat ticaretini ortaya çıkardı. VDK, kayıt dışı faaliyet gösteren mükellefleri tek tek tespit ederek, yaklaşık 6 bin 500 mükellefi inceledi. Denetimlerde, kayıtsız satılan lüks saatler ve imitasyon ürünler gibi çok sayıda usulsüz işlem belirlendi. Elektronik ticaretin yaygın kullanımı sayesinde, sanal pazar yerleri ve sosyal medya aracılığıyla belgesiz satışlar gerçekleştirildiği tespit edildi. Analizler sonucunda, 944 farklı marka ve model saatin kayıt dışı satışı saptandı. Bu süreçte, lüks saatlerin alıcılarının gelir ve harcama profilleri de takip ediliyor.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Almanya Başbakanı Olaf Scholz ile Dolmabahçe Ofisi'nde düzenlediği ortak basın toplantısında, Türkiye-Almanya dostluk anlaşmasının 100. yıl dönümünü kutladı. Erdoğan, Almanya Cumhurbaşkanı Frank-Walter Steinmeier'in nisan ayında Türkiye'yi ziyaret ettiğini hatırlatarak, NATO müttefiki Almanya ile güçlü ilişkilerin altını çizdi. Erdoğan, Türkiye-Almanya ilişkilerini kapsamlı bir şekilde ele aldıklarını ve ikili ticaretin 50 milyar dolara ulaştığını, hedeflerinin ise 60 milyar dolara ulaşmak olduğunu vurguladı.

DÜNYA GÜNDEMİ

Uluslararası Para Fonu (IMF), yeni bir Mali Gözlem Raporu'nda, 2024 yılı itibarıyla dünya genelinde kamu borcu seviyelerinin 100 trilyon dolara ulaşacağına dair uyarılarda bulundu. Bu rapor, özellikle Çin ve ABD gibi büyük ekonomilerin borç seviyelerinin yükselmesine dikkat çekiyor. IMF, borç dağının dünya ekonomisini nasıl etkilediğini vurgulayarak, düşük büyüme ile yüksek borcun tehlikeli bir kombinasyon oluşturduğunu belirtti. Hükümetlerin borçlarını azaltarak gelecekteki ekonomik şoklara karşı hazırlık yapmaları gerektiğini ifade etti.

IMF Başkanı Kristalina Georgieva, bakanlar ve merkez bankası yöneticilerine yönelik uyarılarda bulunarak, mali işlerin düzeltilmesi gerektiğini belirtti. 20 Ekim’de başlayacak olan IMF yıllık toplantıları öncesinde, küresel finans liderleri Washington'da bir araya gelecek. IMF, bu toplantılarda küresel ekonomiyle ilgili projeksiyonlar ve analizler sunmayı planlıyor.

Ünlü ekonomist David Rosenberg, S&P 500 endeksinin temel değerlere göre yüzde 25 oranında aşırı değerli olduğunu belirterek, yatırımcıları büyük bir düşüş riski konusunda uyardı. Rosenberg, son yıllarda resesyon beklentisini dile getiriyor ve Eylül ayındaki istihdam artışını geçici bir durum olarak nitelendiriyor. Federal Rezerv'in faiz indirimlerine rağmen, yüksek faiz oranlarının ekonomiye baskı yaparak resesyona yol açabileceğine dikkat çekiyor.

Rosenberg, S&P 500'ün bu yıl yüzde 23 oranında bir artış kaydetmesine rağmen, yatırımcıların açgözlülük yapmamaları gerektiğini vurguladı. 9 Ekim'de "Bu, tüm zamanların en büyük momentum odaklı hisse senedi piyasası" ifadesini kullanarak mevcut durumu eleştirdi. 18 Ekim’deki notunda ise, "Bu mega-balon patladığında, muazzam olacak" diyerek olası bir çöküşün boyutuna dikkat çekti.

Ekonomist, karamsar beklentilerinin nedenlerini, hisse yatırımlarının ortalamadan iki standart sapma uzakta olması, piyasa değerlemeleri ve yatırımcı hissiyatı gibi ölçütlerdeki anormallikler olarak sıraladı. Özellikle, hanehalkı hisse sahipliğinin bu yılın başında yüzde 40'ı aşarak dot-com balonu dönemindeki seviyeleri geçmesi gibi veriler, aşırı değerlenmeyi destekliyor.

Uluslararası Para Fonu (IMF), Ukrayna'nın 48 aylık kredi programının beşinci incelemesini tamamlayarak 1,1 milyar dolarlık ödemenin yapılmasına onay verdi. Bu onayla Ukrayna'nın toplam alacağı ödeme 8,7 milyar dolara çıkacak. 31 Mart 2023'te onaylanan 15,5 milyar dolarlık finansman paketi, ülkenin ekonomik toparlanmasını desteklemeyi ve yönetişimi geliştirmeyi amaçlıyor.

ABD Hazine Bakanlığı, eylül ayı ile 2024 mali yılına ilişkin bütçe raporunu yayımladı. Eylül'de federal hükümet, 64 milyar dolar bütçe fazlası verirken, 2024 mali yılı genelinde bütçe açığı 1,8 trilyon dolara ulaşarak ülke tarihinin en büyük üçüncü açığı oldu. Hükümetin gelirleri, geçen yılın aynı ayına göre yüzde 13 artarak 528 milyar dolara, harcamaları ise yüzde 27 azalarak 463 milyar dolara geriledi. Hazine Bakanı Janet Yellen, 2024'te ABD ekonomisinin gücünü ve dayanıklılığını koruduğunu, enflasyonun düştüğünü ve iş gücü piyasasının güçlü kaldığını vurguladı.

S&P Global, İngiltere'nin kredi notunu teyit ederek uzun dönem yabancı para cinsinden notunu "AA", yerel para cinsinden notunu "A-1+" olarak belirledi. Temmuz 2024'te kurulan yeni İşçi Partisi hükümetinin 30 Ekim'de sunması beklenen ilk bütçesiyle birlikte, ülkenin kısıtlı mali manevra alanı nedeniyle zorlu politika uzlaşmalarıyla karşılaşacağı ifade edildi. S&P, 2024'te genel hükümet açığının GSYH'nin yüzde 5,2'sine ulaşacağını ve borcun 2025'te GSYH'nın neredeyse yüzde 100'üne çıkacağını öngörerek, ekonomik büyüme tahminini yüzde 1'e yükseltti.

Çin merkezli drone üreticisi DJI, ABD Savunma Bakanlığı'na dava açarak kendisini Çin'in askeri güçleriyle bağlantılı şirketler listesine eklenmesinin haksız olduğunu iddia etti. Şirket, bu kararın iş anlaşmalarına zarar verdiğini ve Çin ordusu tarafından kontrol edilmediğini belirtti. DJI, ABD'de satılan ticari drone'ların yarısından fazlasını üreten en büyük üretici olarak, Pentagon'un kendisini "Çin askeri şirketi" olarak tanımlayan listeden çıkarılmasını talep ediyor.

DJI, davada Savunma Bakanlığı'nın bu "hukuka aykırı ve yanlış kararı" nedeniyle birçok iş anlaşmasını kaybettiğini ve ulusal güvenlik tehdidi olarak damgalandığını ifade etti. Şirket, ABD ve uluslararası müşterilerin mevcut sözleşmeleri iptal ettiğini ve yeni sözleşmelere imza atmayı reddettiğini açıkladı. DJI, 16 aydan uzun süredir Savunma Bakanlığı ile iletişim kuramadığını ve bu nedenle dava açmaktan başka seçeneklerinin kalmadığını vurguladı.

BİST