🎤 Taylor Swift Avrupa Ekonomisi'ni Nasıl Etkiliyor?

Günaydın.

24 Haziran Pazartesi Tepe Noktası Bülteni’ni 9 dakikada okuyabilirsin.

Bugünün Türkiye gündeminde PPK’nın Perşembe günü açıklayacağı faiz kararı, Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın borç stoku ve hazine alacaklarına ilişkin verileri ve yerli kripto para borsası BtcTurk’ün siber saldırıya uğraması öne çıkıyor.

Teknoloji haberlerinde ise yapay zekanın yüksek enerji tüketimine karşın büyük şirketlerin çözüm arayışlarını ve Kaliforniya Üniversitesi’nde otizmin biyolojik temellerine yönelik yürütülen araştırmayı yazdık.

Keyifli okumalar.

• BİST 100 endeksi, Cuma günkü seansını yüzde 0.29 artışla, 10,771.36 puandan kapattı. Gün içerisinde en düşük 10,708.24, en yüksek 10,792.92 puanı gören BİST 100 endeksi, bir önceki günkü kapanışının 31.42 puan üzerine çıktı. Endeksin dolar bazında değeri ise 328.00$ seviyesinde bulunuyor.

TÜRKİYE GÜNDEMİ

Merkez Bankası Para Politikası Kurulu, bu perşembe faiz kararını açıklayacak. Bir önceki toplantıda politika faizi yüzde 50 seviyesinde sabit tutulurken bu toplantıda da faizin yüzde 50’de sabit tutulması bekleniyor.

Yeni vergi paketine ilişkin tartışmalar devam ederken Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, yeni düzenleme ile moto kurye faaliyetlerinden doğan ticari kazançların basit usulde vergilendirileceğini, bahşiş gelirlerinin normal ücret geliriyle ilişkilendirilmeyeceğini ve hizmet bedelinden ayrı gösterilerek KDV’ye tabi olmayacağını açıkladı.

Hazine ve Maliye Bakanlığı, 31 Mayıs itibarıyla merkezi yönetim brüt borç stoku ve hazine alacaklarına ilişkin verilerini açıkladı. Verilere göre merkezi yönetim borç stoku Mayıs sonu itibarıyla 7 trilyon 641,3 milyar TL olurken hazine alacakları ise Mayıs sonu itibarıyla 28,3 milyar TL oldu.

Gelir İdaresi Başkanlığı, hazırlıkları sürdürülen ekonomi paketinin gelir artırıcı unsurlarıyla ilgili öneriler içeren bir çalışma hazırladı. GİB’in önerilerinin tamamının hayata geçirilmesi halinde yeni düzenlemelerin bütçeye yıllık etkisinin 639 milyar TL’yi bulması bekleniyor. Düzenlemelerin 2024 yılından itibaren başlamak üzere 2027 yılına kadar kademeli olarak devreye girmesi öneriliyor.

Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz, sosyal medya hesabından satın alma paritesine ilişkin bir paylaşım yaptı. Yılmaz yaptığı paylaşımda AB ortalamasına yakınsama oranı 2002’de yüzde 38 iken 2023’te yakınsama oranının yüzde 73’e ulaştığını belirtti.

Yerli kripto para borsası BtcTurk, siber saldırıya uğradığını açıkladı. Yapılan açıklamada 10 adet kripto paranın olduğu sıcak cüzdanlardaki bakiyelerin bir kısmının etkilendiği belirtildi.

DÜNYA GÜNDEMİ

Avrupa’da bugünlerde Taylor Swift rüzgarı esiyor. Swift’in turnesinin turizme ve hizmet sektörüne etkisi bir süredir konuşulurken ekonomistler bu etkinin Avrupa Merkez Bankası’nın faiz politikalarını nasıl şekillendireceğini tartışıyor. Swift’in turnesi, beraberinde uçak biletleri, oteller, restoranlar ve hediyelik eşyalar için harcama yapan yüz binlerce hayranı getiriyor. Swift'in turnesinin Euro 2024 ve Paris Olimpiyatları ile birlikte Avrupa genelinde otel odaları ve uçuşlar için yarattığı talebin fiyatları artırabileceği öngörülüyor.

ABD Merkez Bankası (Fed) ve ABD Federal Mevduat Sigorta Kurumu (FDIC), Bank of America, Citigroup, Goldman Sachs ve JPMorgan Chase bankalarının olası iflasla nasıl başa çıkacaklarına yönelik hazırladıkları planlarda zayıflık tespit edildiğini bildirdi. Fed ve FDIC, 8 büyük bankanın mali sıkıntı veya batışı durumunda iflasın düzenli şekilde çözümlenmesine yönelik stratejisinin tanımlandığı çözüm planlarını yetersiz bularak geribildirim mektupları gönderildiğini açıkladı.

Çin ve Avrupa Birliği, Avrupa pazarına ithal edilen Çin yapımı elektrikli araçlara uygulanması planlanan gümrük vergileri konusunda müzakerelere başlamaya hazırlanıyor.

Çin’e doğrudan yabancı yatırımcı girişi 12. ayda da düşüş kaydetti. Buna göre yabancı yatırımcı girişi 2024’ün ilk 5 ayında geçen yılın aynı dönemine kıyasla yüzde 28,2 düşerek 412,51 milyar yuan oldu.

Eski AB Brexit Başmüzakerecisi Michel Barnier, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un ülkesini AB’den çıkarma anlamına gelen Frexit eşiğine getirdiğini öne sürdü.

Japonya, Rusya’nın Ukrayna’ya saldırılarına destek verdiği gerekçesiyle 5 ülkenin bazı kuruluşlarına yaptırım kararı aldı. Başta Çin olmak üzere Hindistan, Özbekistan, Kazakistan ve BAE merkezli kuruluşlara mal varlıklarının dondurulması ve ihracat yasağı dahil ekonomik yaptırımlar uygulanması planlanıyor.

BİST

Oncosem Onkolojik Sistemler (ONCSM), bağlı ortaklığı Santek Sağlık Turizm’in İstanbul İl Sağlık Müdürlüğü tarafından açılan 2 ihaleyi kazandığını duyurdu.

Akbank (AKBNK), %100 oranında sahibi olacağı 30 milyon TL sermayeli AkTech Yazılım Teknolojileri adlı şirketin kurulmasına karar verdi.

Say Yenilenebilir Enerji (SAYAS), akaryakıt istasyonlarında yer alan kanopi, logo ve fiyat panosu ürünlerine yönelik 774.625 euroluk sipariş aldığını açıkladı.

DÜNYA

ABD merkezli yapay zeka şirketi Anthropic, şimdiye kadarki en hızlı yapay zeka modeli olan Claude 3.5 Sonnet’i duyurdu.

BMW, İsveçli lityum iyon pil üreticisi olan Northvolt ile yaptığı 2,15 milyar dolarlık elektrikli araç batarya siparişini iptal ettiğini açıkladı.

Nissan Motor, Çin’deki düşük satışlar sonrası ülkenin doğusundaki Ciangsu kentinde bulunan otomobil fabrikasını kapatma kararı aldı.

Toyota Motor, Grand Highlander ve Lexus TX spor araçlarında bir hava yastığı sorununu çözene kadar bu araçların üretimi ve teslimatını askıya aldığını açıkladı.

Oracle, İspanya’daki hizmetlerine yönelik artan talebi karşılamak için önümüzdeki 10 yıl içinde ülkede yapay zeka ve bulut bilişime 1 milyar dolardan fazla yatırım yapacağını duyurdu.

Yapay zekanın enerji ihtiyacının hızla artması, büyük teknoloji şirketlerini zor bir duruma sokuyor. Microsoft gibi devler ise nükleer füzyon gibi teknolojilere yatırım yaparak bu sorunu çözmeyi hedefliyor. Bu süreç, güneşi besleyen atomların çarpışmasını taklit ediyor. Ancak fizikçiler, bu hedefin Microsoft için de gerçekleşmeyeceğini öngörüyor. Yapay zekanın yüksek enerji talebi, teknoloji devlerinin temiz enerji taahhütleriyle çelişiyor. Microsoft, Google, Amazon ve Meta gibi şirketler, 2030 yılına kadar emisyonlarını tamamen sıfırlamayı vaat ediyor. Ancak bu taahhütler, mevcut enerji ihtiyaçlarının büyük bir kısmının fosil yakıtlarla karşılanmasını zorunlu kılıyor. Teknoloji devleri, gelecekteki enerji ihtiyaçlarını karşılamak için füzyon enerjisi, küçük nükleer reaktörler ve jeotermal enerji gibi deneysel temiz enerji projelerine büyük yatırımlar yapıyor. Ancak bu projelerin başarılı olup olmayacağı belirsizliğini koruyor.

Kaliforniya Üniversitesi’nde yürütülen yeni bir çalışma, otizmin biyolojik temellerini anlamak için mini beyinler kullanarak önemli bulgulara ulaştı. Araştırmacılar çalışmada indüklenmiş pluripotent kök hücreler (iPSCs) kullanarak otizmin biyolojik kökenlerini araştırdı. Çalışmanın en önemli bulgusu, otizmli çocuklardan alınan iPSCs’nin kullanıldığı mini beyinlerin nörotipik kontrol grubuyla karşılaştırıldığında yaklaşık %40 daha fazla büyümesiydi. Ayrıca BCO’ların daha büyük boyutları ve daha hızlı büyümesi, daha şiddetli otizm türleriyle ilişkilendirildi ve bu da otizmin beyin oluşumunun çok erken aşamalarında nasıl geliştiğine dair önemli ipuçları sundu. Bu bulguların otizmin çeşitli alt tiplerini daha iyi anlamamıza ve yönetmemize yardımcı olması bekleniyor.

Yarın görüşmek üzere.