📍 TCMB'de faizlerin sabit tutulduğu yedinci toplantı

Günaydın.

18 Ekim Cuma Tepe Noktası Bülteni’nde bugün;

Yurt içi;

• Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Ekim ayı toplantısında faiz kararını açıkladı.

• Citi, Barclays, Goldman ve Morgan Stanley’den TCMB faiz kararı analizi

• Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz, 2025 yılı Merkezi Yönetim Bütçesi'ni açıkladı.

• Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’dan haftalık para ve banka istatistikleri

• BDDK haftalık bülteninden mevduat, kredi hacmi ve KKM notları

• TÜİK verilerine göre konut satışları 21 ayın zirvesinde

Haftasonu inceleyebilmeniz için bir öneri;

Bilkent Üniversitesi “Herkes İçin Türkiye Ekonomisi Seminerleri” bu hafta "2024 İktisat Nobeli" konusu ile yayımlandı. Finansal okuryazarlığa katkı sağlayan bu seriyi takip etmenizi öneririz.

Yurt dışı;

• Avrupa Merkez Bankası Başkanı Christine Lagarde faiz indirimini değerlendirdi.

• Euro Bölgesi'nde Eylül ayı yıllık enflasyonu

• IMF Başkanı Kristalina Georgieva, küresel ekonomide orta vadeli büyümeyi nasıl değerlendirdiklerini aktardı.

• ABD'de işsizlik maaşı başvuruları düşüş gösterdi.

• ABD'de sanayi üretimi beklentilerin üzerinde düştü.

Teknoloji;

• Turkcell’in ilk arazi tipi GES'i Uşak'ta üretime başladı.

Bugün piyasalarda takip edilecek veriler;

• Yurt dışında ise ABD'de konut başlangıçları ve inşaat izinleri, Çin'de büyüme, perakende satışlar ve Japonya'da enflasyon rakamları.

Keyifli okumalar.

• BİST 100 endeksi, günü yüzde 0.52 artışla, 9,002.34 puandan kapattı. Gün içerisinde en düşük 8,927.06, en yüksek 9,060.13 puanı gören BİST 100 endeksi, önceki kapanışa göre 46,31 puan artarken, toplam işlem hacmi 80,1 milyar lira oldu. Endeksin dolar bazında değeri ise 263.40$ seviyesinde bulunuyor.

• Bankacılık endeksi yüzde 1,36 değer kaybederken, holding endeksi yüzde 0,93 değer kazandı.

• Sektör endeksleri arasında en çok kazandıran yüzde 4 ile menkul kıymet yatırım ortaklığı, en çok kaybettiren bankacılık oldu.

TÜRKİYE GÜNDEMİ

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), Ekim toplantısında politika faizini yüzde 50'de sabit tutma kararı aldı. Bu, üst üste faizlerin değişmeden kaldığı yedinci toplantı oldu. TCMB, Eylül ayında enflasyonun ana eğiliminin yükseldiğine ve enflasyondaki iyileşmenin hızına dair belirsizliklerin arttığına dikkat çekti. Üçüncü çeyrek verileri, yurt içi talebin yavaşladığını ve bu durumun enflasyon düşüşünü destekleyici seviyelere yaklaştığını gösteriyor.

TCMB, enflasyondaki yukarı yönlü risklere karşı ihtiyatlı bir duruş sergileyeceğini vurguladı. Aylık enflasyonun ana eğiliminde kalıcı bir düşüş sağlanana kadar sıkı para politikası izlenecek. Ayrıca, kredi ve mevduat piyasalarında beklenmedik gelişmeler olursa makroihtiyati adımların devreye gireceği ifade edildi. Likidite koşullarının dikkatle izleneceği ve gerekli sterilizasyon araçlarının etkin bir şekilde kullanılmaya devam edileceği belirtildi.

Citi, Goldman Sachs, Barclays ve Morgan Stanley, TCMB'nin politika faizini yüzde 50'de sabit tutmasının ardından analizlerini paylaştı;

• Citi ekonomistleri, faiz indiriminin Kasım'da başlayacağını öngörürken, Aralık ayında 250 baz puanlık bir indirim beklentisinin oluştuğunu belirtti. Ekonomistler, iç talebin enflasyondaki düşüşü desteklemesi ve hizmet enflasyonunda beklenen azalmaların, TCMB'nin faiz indirimine daha yaklaşmasını sağlayabileceğini vurguladı.

• Goldman Sachs, TCMB’nin enflasyonun iyileşme hızındaki belirsizliklere atıfta bulunarak, 8 Kasım’daki enflasyon raporu toplantısında 2024 yılı sonu enflasyon tahmininin yukarı yönlü revize edilebileceğini ifade etti.

• Barclays ise indirimlerin zamanlamasından çok sürdürülebilirliğinin önemine dikkat çekerken, Ekim ve Kasım aylarında olumlu veriler gelirse Aralık’ta 200-250 baz puanlık bir indirim olabileceğini belirtti.

• Morgan Stanley, TCMB'nin temkinli yaklaşımının sürdüğünü, Aralık ayının indirim için bir olasılık sunduğunu, ancak ilk indirimi Ocak ayında beklediklerini ifade etti.

Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz’ın açıkladığı, 2025 yılı Merkezi Yönetim Bütçesi'nin detayları şu şekilde; bütçe giderleri 14 trilyon 731 milyar lira, gelirleri ise 12 trilyon 800 milyar lira olarak öngörülüyor. Bütçe açığının gayri safi yurtiçi hasılaya oranı ise yüzde 3,1 olarak bekleniyor. Bütçeden en büyük payı 1,4 trilyon lira ile Milli Eğitim Bakanlığı alırken, sağlık hizmetlerine 1 trilyon 106 milyar lira ayrıldı.

Deprem bölgesinin iyileştirilmesi için 584 milyar lira ödenek tahsis edildi. Ayrıca, vatandaşların elektrik ve doğalgaz maliyetleri için 472 milyar lira destek öngörülüyor. Tarıma 706 milyar lira ayrılırken, savunma harcamaları için 914 milyar lira, toplamda ise savunma ve güvenlik için 1 trilyon 608 milyar lira bütçe tahsis edildi. Yatırımlara ise 1 trilyon 569 milyar lira kaynak ayrıldı.

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası verilerine göre, 11 Ekim haftasında kredi faizlerinde yatay bir seyir izlendi. Bu süreçte mevduat faizi yüzde 59,2 olarak kaydedildi. Haftalık para ve banka istatistiklerine göre, bankacılık sektörünün toplam mevduatı 73 milyar 923 milyon lira artarak 18 trilyon 170 milyar liraya ulaştı. Ticari krediler yüzde 60 seviyesinde sabit kalırken, ihtiyaç kredileri hafif bir artışla yüzde 71,7 olarak belirlendi. Ayrıca, taksitli ticari kredilerde de bir artış yaşandı, ancak kredi kartları bakiyesi küçük bir düşüş gösterdi.

Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu'nun (BDDK) verilerine göre, sektörün toplam kredi hacmi 11 Ekim itibarıyla 11 milyar 97 milyon lira artarak 14 trilyon 965 milyar 449 milyon liraya yükseldi. Tüketici kredileri, 15 milyar 301 milyon lira artışla 1 trilyon 853 milyar 206 milyon liraya ulaştı ancak büyümesi son üç haftada 2,7 puan geriledi. Taksitli ticari krediler de 4 milyar 304 milyon lira artış gösterdi. Bankaların yasal öz kaynakları ise 17 milyar 468 milyon lira artarak 3 trilyon 207 milyar 209,3 milyon liraya yükseldi. Kur korumalı mevduat (KKM) bakiyesi, son haftada 20 milyar 177 milyon lira azalarak 1 trilyon 470,5 milyar liraya düştü ve toplam mevduatın yüzde 8,29'unu oluşturdu.

Eylül ayında Türkiye'de konut satışları, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 37,3 artarak 140 bin 919'a ulaştı ve böylece 2022 Aralık'tan bu yana en yüksek seviyeye çıktı. 2024 yılının ilk dokuz ayında toplam konut satışları 947 bin 236 olarak kaydedildi. Kredili konut satışları yüzde 87,4 artarken, yabancılara yapılan konut satışları ise yüzde 31 azaldı. İlk el konut satışları 44 bin 858 olurken, ikinci el satışlar 96 bin 61 olarak gerçekleşti. Yabancılara yapılan satışlarda ise en fazla konut, Rus vatandaşlarına satıldı.

DÜNYA GÜNDEMİ

Avrupa Merkez Bankası (ECB), son 13 yılda ilk kez arka arkaya faiz indirimi yaparak mevduat faizini 25 baz puan düşürerek yüzde 3,25'e çekti. ECB Başkanı Christine Lagarde, bu kararın arkasında yatan nedenleri ve enflasyonla ilgili değerlendirmelerini Slovenya'da yaptığı konuşmada detaylandırdı. Lagarde, enflasyonun genel görünümünde bir güncelleme olduğunu belirterek, dezenflasyon sürecinin ilerlediğini ve finansman koşullarının hala kısıtlayıcı olduğunu vurguladı. Gelecek aylarda enflasyonun muhtemelen yükseleceğini, ancak hedeflenen seviyelere ulaşma konusunda iyimser olduklarını ifade etti.

Lagarde, ekonomik aktivitenin beklenenden zayıf seyrettiğini ve sanayi üretiminin duraklama belirtileri gösterdiğini kaydetti. Hanehalkı harcamalarında kademeli bir toparlanma olmasına rağmen, işsizlik oranının tarihi dip noktada bulunması, ekonomik büyümenin zamanla güçleneceğine dair umut veriyor. Ayrıca, enerji fiyatlarındaki düşüşe rağmen gıda fiyatlarının artış göstermesi ve jeopolitik risklerin enflasyonu etkileyebileceği uyarısında bulundu. Lagarde, ECB'nin veri odaklı yaklaşımının sürdürülmesi gerektiğini ve gerektiğinde kısıtlayıcı politikaların devam edeceğini belirtti.

Euro Bölgesi'nde Eylül ayı yıllık enflasyonu, Avrupa İstatistik Ofisi'nin (Eurostat) verilerine göre, yüzde 1,7 olarak kaydedildi ve piyasa beklentilerinin altında gerçekleşti. Ağustos ayında yüzde 2,2 olan yıllık enflasyon, Eylül'de düşüş gösterirken, aylık bazda TÜFE yüzde 0,1 azaldı. Öte yandan, çekirdek enflasyon ise yıllık bazda yüzde 2,7 olarak beklentilere paralel bir seyir izledi.

IMF Başkanı Kristalina Georgieva, küresel ekonomide orta vadeli büyümenin "sönük" olacağına dair tahminlerde bulundu. 21-26 Ekim tarihleri arasında gerçekleştirilecek IMF-Dünya Bankası Yıllık Toplantıları öncesinde yaptığı konuşmada, kararlı para politikaları, tedarik zinciri kısıtlamalarının hafifletilmesi ve enerji ile gıda fiyatlarının ılımlı hale gelmesinin fiyat istikrarına katkıda bulunduğunu belirtti. Georgieva, büyük küresel enflasyon dalgasının geri çekildiğini, ancak bunun ABD ve Avro Bölgesi'ndeki iş gücü piyasalarının soğuması ile birlikte gerçekleştiğini vurguladı.

Bununla birlikte, jeopolitik risklerin artış gösterdiğine dikkat çeken Georgieva, Orta Doğu'daki çatışmaların bölgesel ve küresel ekonomilere olan etkilerinden endişe duyduklarını ifade etti. Yüksek kamu borcunun, ekonomik tabloyu daha da zorlaştırdığını belirten Georgieva, borçların artmasıyla birlikte düşük gelirli ülkelerin mali alanlarının daraldığını vurguladı. Hükümetlerin borçları azaltma ve mali disiplin sağlama konusunda adım atması gerektiğini söyleyen Georgieva, reformların önemine dikkat çekerek, iş gücü piyasası ve üretkenlik konularında odaklanılması gerektiğini sözlerine ekledi.

ABD'de 12 Ekim ile biten haftada ilk kez işsizlik maaşı başvurusunda bulunanların sayısı, bir önceki haftaya göre 19 bin azalarak 241 bine düştü. Ayrıca, 4 haftalık ortalama işsizlik maaşı başvuru sayısı 3 bin azalarak 236 bine geriledi. Ancak süregelen işsizlik maaşı başvuru sayısı, 5 Ekim ile biten haftada 9 bin artışla 1 milyon 867 bine yükseldi.

ABD'de Eylül ayı sanayi üretimi, aylık bazda yüzde 0,3 ile beklentilerin üzerinde bir düşüş kaydetti. Piyasa beklentileri, bu dönemde sanayi üretiminin yüzde 0,1 azalacağını öngörüyordu. Düşüşte, Boeing'deki grev ve ülke genelinde etkili olan iki kasırga önemli rol oynadı. Üçüncü çeyrekte yıllık bazda sanayi üretimi yüzde 0,6 gerilerken, imalat sanayisi üretimi de Eylül ayında yüzde 0,4 düştü. Kapasite kullanım oranı ise yüzde 77,5'e inerek sekiz ayın en düşük seviyesine ulaştı, bu durum üretim sektöründeki zorlukların devam ettiğini gösteriyor.

Turkcell Genel Müdürü Dr. Ali Taha Koç, şirketin 2026 yılına kadar enerji tüketiminin yüzde 65’ini kendi ürettiği yenilenebilir enerji kaynaklarından karşılamayı hedeflediğini ve 2050’de net sıfır emisyon hedefine ulaşmayı planladıklarını açıkladı. Uşak’ta kurulan güneş enerji santralinin (GES) enerji üretimine başlamasıyla birlikte, Turkcell’in sürdürülebilirlik stratejisinde önemli bir adım atıldığını vurguladı. Uşak dahil 7 ilde 11 lokasyonda GES yatırımlarının sürdüğünü belirten Koç, 2026 sonuna kadar toplamda 300 MW kapasiteli güneş enerjisi santrali kurmayı ve bu projelere 240 milyon dolarlık yatırım yapmayı planladıklarını ifade etti.

Koç, sürdürülebilirlik alanındaki çalışmalarının çevresel etkileri minimize etme amacını taşıdığını ve gelecek nesillere daha yaşanabilir bir dünya bırakmak için kararlılıkla devam edeceklerini belirtti. Ayrıca, yüksek hacimde veri üretiminin enerji gereksinimlerini artırdığını vurgulayarak, Turkcell’in sürdürülebilirliği stratejik odak alanlarından biri olarak belirlediğini ve iklim değişikliğiyle mücadelede teknolojinin gücünden yararlanacaklarını ekledi.

BİST