🧨 Türk-İş verilerine göre açlık sınırı 19.380 TL

Günaydın.

1 Ekim Salı Tepe Noktası Bülteni’nde bugün;

Deutsche Bank'ın raporuna göre; Türkiye ekonomisi, 2024'te yüzde 3 büyüme beklerken, enflasyonun yüzde 42 seviyesine gerilemesi öngörülüyor.

Merkez Bankası'nın brüt rezervleri 27 Eylül haftasında 1 milyar dolar artışla 157,4 milyar dolar ile yeni rekor kırdı.

Hazine ve Maliye Bakanlığı, Ekim-Aralık döneminde 329,4 milyar liralık iç borç servisine karşılık 510 milyar liralık iç borçlanmaya gidecek.

Türk-İş verilerine göre eylül ayında açlık sınırı 19 bin 830 TL'ye, yoksulluk sınırı da 64 bin 595 TL'ye yükseldi. Gıda enflasyonunda artış aylık yüzde 2,90, 12 aylık yüzde 48,72 olarak hesaplandı.

UBS Varlık Tahsisi Başkanı Jason Draho, geçen hafta açıklanan pozitif GSYİH verileri ve gayri safi yurt içi hasıla revizyonlarının ardından, bu on yılın sonuna doğru bir ekonomik patlama olasılığını yüzde 50’ye yükselttiğini belirtti.

Almanya'da enflasyon, Avrupa Merkez Bankası'nın (%2) hedefinin altına inerek, Şubat 2021'den bu yana ilk kez %1,8 olarak belirlendi. Fransa ve İspanya'da da benzer bir düşüş yaşanırken, İtalya'da enflasyon %1'in altına düştü.

Keyifli okumalar.

• BİST 100 endeksi, günü yüzde 1.14 düşüşle, 9,665.78 puandan kapattı. Gün içerisinde en düşük 9,643.34, en yüksek 9,757.93 puanı gören BİST 100 endeksi, dünkü kapanışının (111.68) puan altına indi. Endeksin dolar bazında değeri ise 282.77$ seviyesinde bulunuyor.

TÜRKİYE GÜNDEMİ

Deutsche Bank'ın raporuna göre, Türkiye ekonomisinin 2024 yılında büyümesi yüzde 3 seviyesinde kalacak. Bu durum, iç talepteki daralmadan kaynaklanıyor. Enflasyon ise, mayıs ayında yüzde 75'e kadar yükselirken, ağustosta yüzde 52'ye düşmüş ve yıl sonunda yüzde 42 seviyesine gerilemesi bekleniyor. Enerji maliyetlerindeki azalma ve altın talebindeki düşüş, cari açığın da 20 milyar dolara inmesine katkı sağlıyor.

Raporda ayrıca, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası'nın sıkı para politikasını koruyacağı ve Kasım-Aralık aylarında faiz indirimleri yaparak yılı yüzde 45 faiz oranıyla kapatacağı öngörülüyor. Dolar/TL kurunun 2024 sonunda 36, 2025'te ise 44 seviyesine ulaşması bekleniyor. Türkiye'nin kamu maliyesinin, artan harcamalar ve faiz giderleri nedeniyle açık vermeye devam edeceği; ancak mali disiplin hedefleri doğrultusunda harcamaların kısılacağı vurgulanıyor. Ekonomik kırılganlıkların, güçlü turizm gelirleri ve dış ticaret dengesi ile kademeli olarak azalması bekleniyor.

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası, 27 Eylül haftasında brüt rezervlerini 1 milyar dolar artırarak 157,4 milyar dolara yükseltti ve böylece yeni bir rekor kırdı. BV Portföy Ekonomisti Ali Orhan Yalçınkaya'nın hesaplamalarına göre, net uluslararası rezervlerin de 2,4 milyar dolar artarak 54,1 milyar dolara ulaşması bekleniyor; bu, Haziran 2013’ten bu yana görülen en yüksek seviye olacak. Ayrıca, swap hariç net rezervler de 1,8 milyar dolar artışla 31,7 milyar dolara çıktı. Bir önceki hafta bu rakam 29,9 milyar dolardı. Merkez Bankası, rezerve ilişkin güncel verileri 14.30'da açıklayacak.

Hazine ve Maliye Bakanlığı, ekim-aralık döneminde 329,4 milyar liralık iç borç servisine karşılık 510 milyar liralık iç borçlanma gerçekleştireceğini açıkladı. Ekim ayında 147,2 milyar liralık borç servisine karşılık 212,8 milyar liralık borçlanma planlanıyor; bu rakam, önceki öngörüden 9 milyar lira daha fazla.

Kasım ayında ise 119,9 milyar liralık iç borç servisine karşılık 182,2 milyar liralık borçlanma yapılması bekleniyor. Aralık ayında ise toplam 62,3 milyar liralık borç servisine karşılık 115 milyar liralık borçlanma hedefleniyor.

Türk-İş verilerine göre, eylül ayında açlık sınırı 19 bin 830 TL'ye, yoksulluk sınırı ise 64 bin 595 TL'ye yükseldi. Dört kişilik bir ailenin sağlıklı beslenmesi için gerekli gıda harcaması, önceki ay 19 bin 271 TL iken bu ay 19 bin 830 TL'ye çıkmış durumda. Asgari ücret 17 bin 2 TL olduğu için açlık sınırı ile asgari ücret arasındaki fark 2 bin 828 TL'ye ulaştı.

Yoksulluk sınırı, gıda harcamasının yanı sıra diğer zorunlu harcamaları da kapsayarak 62 bin 772 TL'den 64 bin 595 TL'ye yükseldi. Bekar bir çalışanın yaşama maliyeti ise 25 bin 706 TL olarak hesaplandı. Gıda enflasyonu, aylık yüzde 2,90, yıllık ise yüzde 48,72 artış gösterdi.

Koç Üniversitesi ve KONDA işbirliğiyle hazırlanan Eylül ayı Türkiye Hanehalkı Enflasyon Beklenti Anketi (TEBA) sonuçları açıklandı.

Bu ay, enflasyon beklentileri her üç göstergede de düşüş gösterdi. Yıllık enflasyon beklentisi 4 puan azalarak %109, yıl sonu enflasyon beklentisi 2 puan düşerek %94, 12 ay ileriye yönelik enflasyon beklentisi ise 5 puan gerileyerek %96 seviyesine geldi.

Ayrıca, her üç enflasyon beklentisi için belirsizlik de azaldı. 12 ay ileriye dönük beklentilerdeki bu değişim, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası'nın (TCMB) yayımladığı sektörel enflasyon beklentileri anketiyle paralellik gösteriyor. TCMB anketinde de benzer bir düşüş gözlemlenirken, TEBA anketindeki ortalama beklenti seviyesi ise daha yüksek kalmaya devam ediyor.

DÜNYA GÜNDEMİ

UBS, yayımladığı bir notta ABD ekonomisinin "Kükreyen 20’ler" dönemine doğru ilerleme potansiyelini değerlendiriyor. UBS Varlık Tahsisi Başkanı Jason Draho, pozitif GSYİH verileri ve gayri safi yurt içi hasıla revizyonları sonrası, bu on yılın sonuna doğru bir ekonomik patlama olasılığını %50’ye yükseltti. Kükreyen Yirmiler, 1920'lerdeki ekonomik refah ve sosyal değişimlerle tanımlanan bir dönem olarak biliniyor.

Draho, ABD ekonomisinin 1990’ların ikinci yarısına benzer bir büyüme göstermesi için gerekli koşulların mevcut olduğunu belirtiyor. Kükreyen 20'ler ekonomisi, sürdürülebilir %2,5 veya daha fazla GSYİH büyümesi, %2-3 enflasyon ve Fed fon oranının %3,5 civarında olmasıyla tanımlanıyor. ABD'nin üçüncü çeyrekte %3,1 büyüyeceği tahmin ediliyor. Ayrıca, yıllık enflasyon oranları, Haziran'da %3'ün altına düştü ve 10 yıllık Hazine tahvili faizi %3,75 seviyelerinde.

Draho, bu olumlu senaryonun arkasındaki en önemli itici gücün üretkenlik artışı olacağını öngörüyor. Şirketlerin yapay zeka gibi alanlarda sermaye harcamalarını artırması bekleniyor. Faiz oranlarının düşmesi, sermaye yatırımlarını destekleyecek bir ortam yaratabilir. Ancak, bu büyümenin sürdürülebilirliği için arz tarafının talep artışına uyum sağlaması gerektiği vurgulanıyor.

Almanya'da enflasyon, Avrupa Merkez Bankası'nın (%2) hedefinin altına inerek, Şubat 2021'den bu yana ilk kez %1,8 olarak belirlendi. Destatis verilerine göre, bu düşüşte enerji maliyetlerindeki azalma etkili oldu; önceki ay enflasyon %2 seviyesindeydi. Aylık enflasyonda ise bir değişim yaşanmadı. Gıda ve enerji hariç çekirdek enflasyon da %2,8'den %2,7’ye geriledi.

Fransa ve İspanya'da da benzer bir düşüş yaşanırken, İtalya'da enflasyon %1'in altına düştü. Avrupa Merkez Bankası'nın 17 Ekim'deki toplantısında üçüncü kez mevduat faizinde indirim yapması bekleniyor. Ancak Deutsche Bank Ekonomisti Sebastian Becker, mevcut verilerin enflasyon sorununu çözmediğini ve çekirdek enflasyonun yüksek seyrinin devam ettiğini vurguladı. Euro Bölgesi'nin enflasyon rakamları ise bugün açıklanacak.

X, şiddet içeriklerini internetten uzak tutmak için teknoloji şirketlerinin bilgi alışverişinde bulunduğu GIFCT (Küresel İnternet Forumu Terörizmi Önlemek için) yönetim kurulundan ayrıldı. Bu, gruptaki gerilimi artıran bir dizi olayın en sonuncusu oldu. Mart 2023'te Meta, YouTube, Twitter ve Microsoft'un üst düzey yöneticileri, TikTok'un bu özel kulübe katılıp katılmayacağını tartışmak üzere bir araya geldiler. TikTok, terörist propaganda ile başa çıkmak için yardım talep ediyordu, ancak yönetim kurulu, TikTok'un üyeliğini kötüye kullanma riskinden endişe duyuyordu.

GIFCT’nin iç işleyişine dair bir araştırma, TikTok’un üyelik başvurusunun iki yöneticinin oy vermekten çekinmesi nedeniyle reddedildiğini ortaya koydu. Bir hafta sonra, Yeni Zelanda'nın Christchurch kentinde gerçekleşen bir terör saldırısının dördüncü yıldönümünde, araştırmacılar TikTok’u şiddet eylemlerini kutlayan videoları barındırdığı için eleştirdi. Bu videolar, TikTok’un rakiplerinin tehdit belirleme teknolojisini kullanmaya kabul edilmesi durumunda kolayca işaretlenip kaldırılabilirdi.

Son olarak, Meta, Microsoft ve YouTube, Twitter’ı (şimdi X) yönetim kurulundan atma yetkisine sahip olmalarına rağmen, Elon Musk’ın içerik denetimindeki gevşekliklerinin GIFCT ve diğer üye şirketler için itibar kaybına yol açabileceği gerekçesiyle bunu yapmadı. Bu ay, X, yönetim kurulundan gönüllü olarak ayrıldı. WIRED tarafından ortaya konan bu gizli üyelik kararları, büyük teknoloji şirketlerinin terörle mücadele rehberliğine erişimi nasıl denetlediğini ve kullanıcıların internette karşılaştığı içerikleri nasıl etkilediğini gösteriyor.

BİST