🚂Türkiye, Basra Körfezi'yle Avrupa'yı birbirine bağlayacak

Günaydın.

24 Nisan Çarşamba Tepe Noktası Bülteni’ni 11 dakikada okuyabilirsin.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Irak’a resmi bir ziyaret gerçekleştirdi ve ziyaret kapsamında Irak ile 26 farklı anlaşma imzalandı. TÜİK Nisan ayı Tüketici Güven Endeksini yayınladı. İş ve ekonomi dünyası 25-28 Nisan’da Uludağ Ekonomi Zirvesi’nde bir araya gelecek.

Kasım 2023’ten beri veri alınamayan ve uzayda bu zamana kadar en uzak mesafeyi kateden ilk insan yapımı nesne olan uzay aracı Voyager 1’den yeniden veri alınmaya başlandı. Stanford Üniversitesi en güvenilir yapay zeka dil modelini belirledi. Daha fazlası Bülten’de…

Keyifli okumalar.

• BİST 100 endeksi, Pazartesi günü yüzde 0.50 düşüşle, 9.645,02 puandan kapattı. Gün içerisinde en düşük 9.645,02 ve en yüksek 9.831,50 puanı gören BİST 100 endeksi, bir önceki seans kapanışının 48.44 puan altına indi. Endeksin dolar bazında değeri ise 296.24$ seviyesinde bulunuyor.

TÜRKİYE GÜNDEMİ

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, uzun zaman sonra Irak’a resmi bir ziyaret gerçekleştirdi. Bu ziyaretler kapsamında Irak, Türkiye, Katar ve Birleşik Arap Emirlikleri arasında Kalkınma Yolu Projesi’nde işbirliğine ilişkin 4’lü mutabakat zaptı imzalanırken ayrıca Irak ile de “Irak Cumhuriyeti ile Türkiye Cumhuriyeti Arasında Su Alanında İşbirliği Çerçeve Anlaşması” ve “Stratejik Çerçeveye İlişkin Mutabakat Zaptı” dahil 26 anlaşma daha imzalandı. İmzalanan Kalkınma Yolu Anlaşması, Basra Körfezi’ndeki Büyük Fav Limanı ile Türkiye’nin güney sınırı arasında 1200 kilometrelik bir tren yolu hattı kurulmasını içeriyor. Basra Körfezi’ni Türkiye üzerinden Avrupa’ya bağlayacak projenin 17 milyar dolara mal olması ve 2028’de tamamlanması öngörülüyor.

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), Nisan ayı Tüketici Güven Endeksi’ni yayınladı. Yayınlanan verilere göre Mart ayında 79,4 olan endeks Nisan ayında %1,4 oranında artarak 80,5 oldu. Tüketici güven endeksi 0-200 arasında değer alabilirken değerin 100’den büyük olması iyimser, 100’den küçük olması ise kötümser bir durumu ifade ediyor.

Hazine ve Maliye Bakanlığı, 31 Mart 2024 tarihi itibarıyla Merkezi Yönetim Borç Stoku ve Hazine Alacak Verilerini yayınladı. Yapılan açıklamaya göre merkezi yönetim borç stoku 7.499,8 milyar TL olarak gerçekleşirken hazine alacak stoku ise 28,6 milyar TL olarak gerçekleşti.

Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası (TCMB), Finansal Hizmetler İstatistikleri ve Finansal Hizmetler Güven Endeksi’ni (FHGE) yayınladı. Verilere göre 2024 yılı Nisan ayında FHGE, bir önceki aya göre 3,8 puan artarak 157,4 seviyesinde gerçekleşti.

Stockholm Uluslararası Barış Anlaşmaları Enstitüsü, 2023 yılı küresel askeri harcamalara ilişkin raporunu yayınladı. Rapora göre 2023 yılında küresel askeri harcamalar 2022 yılına göre %6,8 artarak $2443 milyar dolara ulaşırken Türkiye de 5,8 milyar dolarlık harcamayla dünya genelinde 22. sırada yer aldı.

İş ve ekonomi dünyası 25-28 Nisan’da Uludağ Ekonomi Zirvesi’nde bir araya gelecek. 2021’den bu yana Capital, Ekonomist ve Start Up dergileri tarafından düzenlenen Zirve’nin bu yılki teması “Sorumlu ve duyarlı liderlik: Teknoloji ve yapay zeka çağında gezegen ve insanlıkla uyumlu bir sisteme öncülük etmek” olarak belirlendi. Etkinliğin açılış konuşmasını Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in yapması planlanırken İsveç Eski Başbakanı Fredrik Reinfeldt, Yunanistan Eski Maliye Bakanı ve ekonomist Yanis Varoufakis ve Uber Başkan Yardımcısı ve EMEA Bölgesi Mobilite Başkanı Anabel Diaz Calderon’un da etkinlikte konuşmacı olarak yer alması planlanıyor.

DÜNYA GÜNDEMİ

Avrupa İstatistik Ofisi (Eurostat), AB ve Euro Bölgesi’nin 2023 yılı dördüncü çeyrek kamu borcu ve 2023 yılı bütçe açığı verilerini açıkladı. İlgili verilere göre Euro Bölgesi’nde üçüncü çeyrekte %89,6 olan kamu borcunun GSYH’ye oranı son çeyrekte %88,6’ya gerilerken AB’de ise %82,4’ten 81,7 seviyesine indi. AB ülkeleri arasında 2023 yılı son çeyrekte kamu borcunun GSYH’ye oranının en fazla olduğu ülke %161,9 ile Yunanistan iken Yunanistan’ı İtalya, Fransa, İspanya ve Belçika izledi. Yayınlanan verilere göre AB’de 2022 yılında %3,4 olan bütçe açığının GSYH’ye oranı 2023 yılında %3,5 oldu. AB ülkeleri arasında bütçe açığının en yüksek olduğu ülkeler ise %7,4 ile İtalya, %6,7 ile Macaristan ve %6,6 ile Romanya olarak belirlendi.

Reuters tarafından ekonomistler arasında düzenlenen anket verilerine göre ekonomistlerin büyük bir çoğunluğu Avrupa Merkez Bankası’nın (ECB) piyasa fiyatlamasına paralel olarak Haziran ayında şu an %4 olan mevduat faizini %3,75’e indirmesini bekliyor. Fransa Merkez Bankası Başkanı Francois Villeroy de Galhau ise yaptığı bir açıklamada ECB’nin faizi gevşetmesinin Fransa’nın bütçesini düzeltmesine ve gecikmiş ve çok ihtiyaç duyulan bütçe sıkılaştırmasını gerçekleştirmesi için doğru koşulları yaratmaya yardımcı olacağını belirtti.

BİST

 Tüpraş (TUPRS), İzmit ve İzmir rafinerilerinde yeni yatırım kararları aldığını bildirdi. Açıklamaya göre, katma değeri yüksek kimyasal ürünler üretmek ve Kapsam 3 emisyonlarının azaltılmasını sağlamak amacıyla toplam 256 milyon dolar bedelinde yatırım yapılması planlanıyor.

Şişecam (SİSE), %100 hak sahibi olduğu Şişecam UK PLC’nin eurobond ihracı için bankalara yetki verdiğini ve hali hazırda işlem gören 2026 vadeli başka tahvillerini ise geri alacağını duyurdu.

Panelsan Çatı Cephe Sistemleri (PNLSN), Ankara ve Eskişehir merkezli iki müşteriden KDV dahil toplam 1,3 milyon dolar değerinde iki yeni sipariş aldığını duyurdu.  

Türk İlaç ve Serum Sanayi (RTILC), Devlet Malzeme Ofisi tarafından açılan Tıbbi Beşeri İlan Alım ihalesini TURFLEKS markası ile KDV hariç 128,2 milyon TL bedel ile kazandığını duyurdu.

Tureks Turunç Madencilik (MARBL), makine yatırımı kapsamında yeni sözleşmeler imzaladığını bildirdi.

DÜNYA

Bitcoin ağı, cuma akşamı dördüncü yarılanmasını tamamladı. Böylece madencilerin kazandığı ödüller 6,25 BTC’den 3,125 BTC’ye düşmüş oldu.

Coca Cola, Microsoft ile bulut bilişim ve yapay zeka hizmetlerini kullanmak üzere 1,1 milyar dolarlık 5 yıl süreli bir anlaşma imzaladıklarını duyurdu. Bu kapsamda Microsoft ve Coca-Cola, Azure OpenAI ile ortaklaşa deneyler yapacak.

Adobe, bu yıl içinde Photoshop yazılımına yapay zekalı görüntü oluşturma aracı yerleştirmeyi planladığını açıkladı. Ayrıca Adobe, telif hakkı ihlali iddialarından kaçınmak için şirketin haklarına sahip olduğu veriler üzerinde eğitilen Firefly adlı kendi görüntü oluşturma yapay zeka sistemini de geliştiriyor.

Meta Platforms, Quest VR gözlüğünün işletim sistemini, sanal ve karma gerçeklik endüstrisi üzerindeki etkisini genişletme çabası kapsamında ilk kez Microsoft dahil olmak üzere rakipleriyle paylaşacağını açıkladı.

Microsoft, daha az miktarda veri kullanırken içerik ve sosyal medya gönderileri oluşturma gibi görevleri yerine getirebilen uygun maliyetli yeni yapay zeka modeli Phi-3-mini’yi tanıttı. Açıklamaya göre Phi-3-mini, dil, kodlama ve matematik yeteneklerinde iki katı büyüklüğündeki modellerden daha iyi performans gösterebiliyor.

NASA, Voyager 1 uzay aracıyla yeniden iletişim sağlandığını duyurdu. 1977 yılında uzaya gönderilen Voyager 1, güneş sistemini terkeden ilk insan yapımı nesne olarak tarihe geçmişti. Kasım 2023’te Dünya’ya okunabilir bilimsel ve sistemsel verileri göndermeyi durduran Voyager 1’in hala normal şekilde çalıştığını ve komutlar almaya devam ettiğini tespit eden NASA mühendisleri, verilerin gönderilmesinden çalışmayan bir çipin sorumlu olduğunu tespit ederek yaptıkları çeşitli kod ayarlamalarıyla Voyager 1’in Dünya’ya anlaşılır veriler göndermesini sağladılar. Önümüzdeki haftalarda yapılacak yeni ayarlamalarla Voyager 1’in yeniden Dünya’ya bilimsel veriler göndermeye başlaması hedefleniyor.

Stanford Üniversitesi, yapay zeka sektörü üzerine hazırladığı AI Index 2024 Raporu’nu yayınladı. Çalışma kapsamında DecodingTrust ilkeleri kapsamında yapay zeka dil modellerini test eden araştırmacılar, dünyanın en güvenilir yapay zeka dil modellerini belirlediler. Çalışmaya göre Anthropic tarafından geliştirilen Claude-2 birinci sırada yer alırken onu Meta’nın Llama-2-Chat-7b modeli ve OpenAI’ın GPT-3.5-turbo-0301 modeli izledi. Güvenilirlik ise DecodingTrust ilkeleri kapsamında yapay zeka dil modellerinde adil davranma, önyargı üretme, gizliliği koruma, güvenlik ve makine öğrenmesi etiği gibi değişkenler üzerinden puanlanıyor.

Yarın görüşmek üzere.