🔍Türkiye'de Dolara Artan İlgi Uluslararası Kuruluşların Radarında

Günaydın.

22 Ağustos Perşembe, Tepe Noktası Bülteni’nde bugün;

Goldman Sachs ve diğer uluslararası kurumlar, Türkiye'de dolara artan yerel ilgiyi dikkatle izliyor. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası'nın verilerine göre, son haftalarda döviz mevduatlarında belirgin bir artış gözlemlendi.

Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz, Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek'in vergi politikaları nedeniyle istifa etmek istediğine dair çıkan iddiaların asılsız olduğunu bildirdi.

ABD'de, Mart ayına kadar olan yılda iş büyümesi tahminlerin altında kalırken, istihdam değişikliği aşağı yönlü olarak 818 bin kişiye revize edildi. Mortgage Bankalar Birliği (MBA), 16 Ağustos itibarıyla mortgage başvurularında yüzde 10,1'lik bir düşüş yaşandığını ve faiz oranlarındaki dalgalanmalara dikkat çekti.

Keyifli okumalar.

• BİST 100 endeksi, günü yüzde 0.78 düşüşle, 9,904.79 puandan kapattı. Gün içerisinde en düşük 9,897.58, en yüksek 10,080.73 puanı gören BİST 100 endeksi, dünkü kapanışının (77.49) puan altına indi. Endeksin dolar bazında değeri ise 292.11$ seviyesinde bulunuyor.
  

TÜRKİYE GÜNDEMİ

Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz, Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek'in vergi politikaları nedeniyle istifa etmek istediğine dair çıkan iddialara yanıt verdi. Yılmaz, medya ve sosyal medyada hükümetin çalışmaları hakkında yapılan spekülatif yorumların temelsiz olduğunu vurguladı. Özellikle "zenginlere vergi affı" gibi iddiaların kesinlikle gündeme gelmediğini belirtti. Yılmaz, resmi politika belgeleri ve yetkililerce yapılan açıklamalarla hükümetin politikalarını şeffaf bir şekilde kamuoyuna duyurduğunu ifade etti. Son vergi paketinin Meclis'ten geçmesinin ardından yasalaştığını belirten Yılmaz, bu süreçte "zenginlere vergi affı" gibi bir önerinin asla gündeme gelmediğini ve Cumhurbaşkanı'nın, vergi politikalarında geniş kesimlerden yana, yüksek gelirli kişilerden daha fazla vergi alınmasını öngören bir yaklaşım benimsemekte olduğunu sözlerine ekledi.

Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, 2003 ile 2024 Haziran döneminde Türkiye'ye toplamda 266,9 milyar dolar doğrudan yatırım girişi gerçekleştiğini açıkladı. Şimşek, küresel büyük firmaların elektrikli araç, batarya ve lojistik yatırımları için Türkiye'yi tercih ettiğini belirtti. Sosyal medya üzerinden yaptığı açıklamada, Türkiye'nin küresel doğrudan yatırımlardan aldığı payın 2003'te yüzde 0,2'den, 2023'te yüzde 0,9'a yükseldiğini vurguladı.

Bakan Şimşek, uluslararası doğrudan yatırım stratejilerinde 2028 yılına kadar bu oranı yüzde 1,5'e çıkarmayı hedeflediklerini belirtti. Ayrıca, Türkiye'yi daha büyük bir üretim üssüne dönüştürmek amacıyla ikiz dönüşüm ve yüksek katma değerli üretim politikaları ile büyüme potansiyelini ve vatandaşların refahını artırmayı amaçladıklarını ifade etti.

Finansal Kurumlar Birliği (FKB) Başkanı Ali Emre Ballı, bankacılık dışı finans sektörü şirketlerinin 2024 yılının ilk yarısında önemli bir büyüme gösterdiğini duyurdu. Ballı, bu dönemde işlem hacminin yüzde 77, aktif büyüklüğünün yüzde 54,6 ve öz kaynaklarının ise yüzde 92,2 oranında arttığını belirtti. FKB'nın temsil ettiği "Finansal Kiralama", "Faktoring", "Finansman", "Varlık Yönetim" ve "Tasarruf Finansman" sektörlerinin 2024 yılı ikinci çeyrek verilerine göre, işlem hacmi 830,5 milyar lira, aktif toplamı 786,7 milyar lira ve öz kaynak büyüklüğü 147 milyar lira olarak gerçekleşti.

Ballı, sektördeki büyüme oranlarının Türkiye ekonomisine katkı sunduğunu vurgularken, 11 yıldır faaliyet gösteren birliğin, finansal sistemin sürdürülebilir gelişimi için yasal düzenlemeler talep ettiğini ifade etti. Özellikle 'Tasarruf Finansman' sektörünün öz kaynakları yüzde 354,5, işlem hacmi yüzde 301,1 ve aktif büyüklüğü yüzde 207,7 oranında büyük artışlar yaşadı. 'Faktoring' sektöründe de öz kaynaklar yüzde 99,6, işlem hacmi ise yüzde 64,2 oranında yükseldi. Ballı, bu performansla finansal ekosistemdeki paylarının gelişmiş ekonomilerle uyumlu seviyelere çıkarılmasının hedeflendiğini söyledi.

Goldman Sachs ve diğer uluslararası kurumlar, Türkiye'de dolara artan yerel ilgiyi dikkatle izliyor. Bloomberg'in haberine göre, Goldman Sachs ekonomistleri Clemens Grafe ve Başak Edizgil, dolara yönelimin artmasının “bozulan beklentilerin göstergesi” olduğunu ifade etti. Faiz indiriminin Eylül ayında yapılmasını bekleyen Goldman Sachs, dolara olan yönelimin ivme kazanması ve artan enflasyonist baskıların, faiz indirim döngüsünde gecikmelere neden olabileceğini öngördü.

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası'nın (TCMB) verilerine göre, son haftalarda döviz mevduatlarında belirgin bir artış gözlemleniyor. Barclays Ekonomisti Ercan Ergüzel, bu durumu “önemli bir trend değişikliği” olarak değerlendirdi. Mart ayından bu yana yerel para birimi varlıklarına ve Türk lirasının istikrarına olan güvenin artmasıyla döviz mevduatlarının yaklaşık 24 milyar dolar azaldığını belirtti. Ancak, Türk lirası bu yıl dolara karşı yaklaşık yüzde 13 değer kaybettiği halde, reel olarak değer kazandığı ifade ediliyor. Morgan Stanley Ekonomisti Hande Küçük, TCMB'nin son faiz kararıyla yılın kalanında politika faizinin sabit kalacağı tahminini desteklediğini belirtti.

DÜNYA GÜNDEMİ

ABD'de opsiyon piyasasından gelen sinyaller, piyasa aktörlerinin dolarda karamsar bir tablo çizdiğini gösteriyor. Fed'in Eylül toplantısı ve Jackson Hole konferansı öncesinde opsiyon sözleşmeleri, dolarda aşağı yönlü pozisyonların hala geçerli olduğunu ortaya koydu. Bloomberg Dolar Endeksi'ndeki en likit opsiyon sözleşmesinde, satım ve alım opsiyonları arasındaki volatilite farkını ölçen gösterge 19 baz puan ile Mart 2020'den bu yana en yüksek seviyeye ulaştı. Opsiyon piyasasında oluşan pozisyonlar, Fed Başkanı Jerome Powell'ın Jackson Hole toplantılarında gelecek aya dair gevşeme sinyali vereceği beklentisini yansıtıyor. Para piyasalarında yıl sonuna kadar 100 baz puanlık bir faiz indiriminin fiyatlandığı görülüyor, bu da en az üç toplantıdan birinde 50 baz puanlık bir faiz indirimi yapılacağına işaret ediyor.

ABD'de iş büyümesi, Mart ayına kadar olan yılda tahminlerin oldukça altında kaldı. Çalışma Bakanlığı'nın Çarşamba günü açıkladığı verilere göre, Nisan 2023-Mart 2024 dönemi için istihdam değişikliği aşağı yönlü olarak 818 bin kişiye revize edildi. Bu, Şubat ayında yapılan revizyondan sonra, Mart 2009'daki 902 bin kişilik istihdam azalmasından bu yana en büyük aşağı yönlü revizyon olarak öne çıkıyor.

Mortgage Bankalar Birliği (MBA), 16 Ağustos ile sona eren haftanın mortgage verilerini açıkladı. Bu dönemde, mortgage başvurularında önceki haftaya kıyasla yüzde 10,1'lik bir düşüş gözlemlendi. Konut satın almaya yönelik başvurular yüzde 5, yeniden finansman başvuruları ise yüzde 15 oranında geriledi.

30 yıl vadeli mortgage için ortalama faiz oranı geçen hafta yüzde 6,54'ten yüzde 6,50'ye düşerek Mayıs 2023'ten bu yana en düşük seviyeye indi. Öte yandan, 15 yıl vadeli mortgage faiz oranı yüzde 5,96'dan yüzde 6,04'e yükseldi. MBA Başkan Yardımcısı ve Yardımcı Başekonomisti Joel Kan, finansal piyasalardaki dalgalanmalardan sonra mortgage oranlarının ve başvuruların istikrara kavuştuğunu ve bu durumun mortgage faizlerinde düşüşe neden olduğunu belirtti. Kan, artan envanter seviyelerine rağmen konut satışlarının yavaşladığını, daha düşük faiz oranlarına rağmen potansiyel alıcıların artık daha fazla seçenek olduğu için daha seçici olabileceğini ifade etti.

BİST