🏢 Türkiye'nin İlk Elyaf Fabrikası: SASA

Günaydın.

19 Haziran Çarşamba Tepe Noktası Bülteni’ni 6 dakikada okuyabilirsin.

Bugün Türkiye’nin 30’u: BİST 30 Büyüme Hikayeleri’nde Türkiye’nin ilk sentetik elyaf fabrikası SASA’yı yazdık.

Keyifli okumalar.

Türkiye’nin ilk sentetik elyaf fabrikası SASA Polyester, 1966 yılında Sakıp Sabancı’nın kardeşi Özdemir Sabancı tarafından Adana’da kuruluyor. Özdemir Sabancı, Manchester Üniversitesi’nde ve İsviçre’de kimya mühendisliği eğitimi alıyor. Sabancı, babası Hacı Sabancı’ya bir polyester fabrikası kurma fikrini sunduğunda Hacı Sabancı bu fikre pek sıcak bakmıyor. Adana’nın o dönemde pamuk üretiminin merkezi olması sebebiyle Hacı Sabancı’nın polyesterin başarılı olma şansını düşük bulmasına rağmen, Özdemir Sabancı polyesterin gelecekte pamuğun yerini alacağını öngörüyor ve bu öngörüsünde de haklı çıkıyor.

Sektörde hiç deneyimi bulunmayan Sabancılar, ilk olarak Sakıp Sabancı’nın da içinde bulunduğu bir ekip ile fabrika için gerekli makinelerin satın alınması için görüşmelere başlıyor. Ardından ICI isimli bir şirket ile lisans ve teknoloji anlaşması imzalanarak Adana’da Türkiye’nin ilk sentetik elyaf fabrikasının temelleri atılıyor ve 1969 yılında SASA, ticari faaliyetlerine başlıyor.

İlk defa 1996 yılında halka arz olan SASA, polyester sektöründeki öncülüğünü sürdürmek ve bu konumunu daha da güçlendirmek amacıyla 2000 yılında dünya kimya devi Dupont ile joint-verture tarzı bir ortaklık kuruyor ve DupontSA adını alıyor.

Sabancı Holding’in, 2004 yılında Dupont hisselerini satın almasıyla, DupontSA ismi ADVANSA olarak değiştiriliyor. Grubun Türkiye organizasyonun adı da 2005 yılında ADVANSA SASA Polyester Sanayi A.Ş. oluyor. 2011 yılında ise Sabancı Holding, ADVANSA BV’ye ait tüm hisseleri satın alıyor ve Eylül 2011’de ADVANSA SASA olan adını SASA olarak değiştiriyor.

Basit bir tekstil hammadde üreticisi olarak hayata başlayan SASA, zamanla dev bir sanayi oyuncusuna dönüşüyor. Adana’da kurulan bu dev fabrika, tekstil sanayisi için 2015 yılına kadar Sabancı Holding yönetiminde üretime devam ediyor. Ancak 2000’li yıllarda Sabancı ailesi sanayi işlerinden çekilmek istiyor. Sakıp Sabancı’nın vefatından sonra Sabancı ailesi, sanayi sektöründen çekilerek hizmet sektörüne yoğunlaşmaya karar veriyor. Bu kararın ardında ise Akbank’ın oldukça iyi giderek Sabancı Holding için adeta bir amiral gemisi haline gelmesi ve Sabancı ailesinin Enerjisa’yı kurarak enerji sektörüne yatırım yapmak istemesi yatıyor.

Tekstil şirketi Bossa, yünlü kumaş üreten Yünsa, Çimsa ve diğer çimento fabrikaları ve otobüs üretimi yapan Temsa gibi şirketlerini teker teker satan Sabancı Holding, sanayiden tam anlamıyla çıkış yapmaya odaklanıyor. SASA için de ilk olarak bir Hindistan şirketiyle anlaşma yapılsa da Rekabet Kurumu, Hintlilerin tekstil alanında tekel olmasına engel olmak adına bu anlaşmaya müdahale ediyor ve satış gerçekleşmiyor.

2014 yılında Sabancı Holding SASA’yı 62 milyon dolara Taylandlı Indorama Grubu’na satma kararı aldığını açıklıyor. Ancak Nisan 2015’te, Indorama’ya satmaktan son anda vazgeçerek Erdemoğlu Holding ile el sıkışıyor. Erdemoğlu Holding, Sabancı Holding hisselerini 104 milyon dolar karşılığında satın alıyor ve ortaklık yapısı %51 Erdemoğlu Holding, %49 halka arz şeklini alıyor. 2015 yılı Ağustos ayında tamamlanan zorunlu pay alım süreci sonunda ise Erdemoğlu Holding’in SASA Polyester’de sahip olduğu hisse oranı %84,80’e ulaşıyor.  Böylece Erdemoğlu Holding’in SASA için ödediği rakam 172 milyon doları buluyor.

Erdemoğlu Holding ise üretime 1970 yılında 2 adet kilim dokuma tezgahıyla başlıyor ve 1990 yılında Erdemoğlu Halı Sanayi’yi kuruyor. 1998 yılında ise isim değişikliği yaparak firmanın adını Merinos Halı Sanayi olarak değiştiriyor. Bünyesine daha sonra Dinarsu ve Padişah Halı markalarını da katan firma, halının yanı sıra ev tekstili ve iplik sektörlerinde de büyük yatırımlar yapıyor ve 2010 yılında tüm şirketlerini Erdemoğlu Holding çatısı altında topluyor. Yaptığı doğru yatırımlarla her geçen gün büyüyen firma, 2015 yılında 78 ülkede temsil edilen büyük bir kuruluşa dönüşüyor ve parça halı, mobilya, ev tekstili ve iplik sektörlerinde piyasanın güçlü oyuncularından bir tanesi haline geliyor.

2017 yılına gelindiğinde, yeni elyaf, tekstüre iplik, POY ve PET resin yatırımlarının planlanmasıyla SASA Kapasite Artırma Projesi’ne başlanıyor. Böylece SASA, arka arkaya bu yatırımlarını devreye alarak büyümeye devam ediyor.

Faaliyetlerinde Dynamit Nobel, ICI, Dupont, Uhde lnventa-Fischer (UIF), Oerlikon Barmag, AC Otomasyon ve INVISTA teknolojilerini kullanan SASA, yüksek kapasiteli üretim tesisleri, 5.000'e yaklaşan kalifiye çalışanı ve 2002 yılında kurduğu Araştırma ve Geliştirme Merkezi sayesinde bugün güçlü bir teknik altyapıya sahip. SASA’nın Adana’da entegre üretim tesislerinin yer aldığı 2.181.000 m² alan üzerinde kurulu merkez işyeri, İskenderun’da 55.625 m² kendi hammadde depolama tesisi, İstanbul ve Ankara’da da irtibat büroları bulunuyor. Bugün yatırımcıların göz bebeği konumundaki SASA, İstanbul Sanayi Odası’nın yayınladığı Türkiye’nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu listesinde ise 22. sırada yer alıyor.

Yarın görüşmek üzere.